“امروزه محیط اطلاعاتی جهانی پیچیده و به سرعت در حال تغییر بوده و نیازمند به کارگیری هماهنگ و یکپارچه ابزار قدرت ملی است تا از دستیابی به اهداف ملی اطمینان حاصل گردد. در محیط عملیاتی کنونی، تأثیرگذاری کارآمد از طریق وحدت عمل و گفتار و چگونگی فهم ما از شرایط، مخاطبین هدف و محیط عملیاتی حاصل می‌گردد.” (” آیین نامه عملیات روانی آمریکا”، بند نخست)
در این نوشتار ابتدا به تعریف برخی واژگان خواهیم پرداخت، سپس به اهمیت یابی نوین جنگهای نامنظم در معادلات قدرت جهان اشاره خواهم کرد، با ذکر مثال هایی از “آیین نامه ی عملیات روانی آمریکا” تعریف امروزی جهان را تحلیل ساخته و در نهایت، آسیب شناخت خود را با مقایسه ای کوتاه میان آنچه در دنیای امروز “جنگ نامنظم و افسران آن” خوانده می شود و آنچه ما در کردستان، پیشمرگ را بدان می خوانیم پژوهش خود را به انجام خواهم رساند.
پیشمرگه
-مبارزانی ورزیده و دارای آموزش هستند
– در قالب گروه های کوچک همراه خود فعالیت می کنند
-در زمان و مکانی که موجب غافلگیری دشمن شود بر دشمن می تازند
-پس از انجام عمیات از منطقه ی مورد نظر سپس از مهلکه خارج می شوند.
مزیت ها در این نوع مبارزه
-برق آسا است
-دشمن غافلگیر می‌شود
-دشمن ابتکار عمل را از دست می‌دهد
-تلفات نیروی خودی به حداقل می‌رسد
-هر زمان که دشمن پیشمرگان را تعقیب می‌کند امکان محاصره و به دام افکندن دشمن مهیا می‌شود
– زمان و مکان این یورش‌ها مشخص نیست
-سپاهیان دشمن به دلیل بیم دایمی حمله در تشویش روانی به سر می‌برند.
اشارات کلی تر
-پیشمرگان و دیگر نیروهای کوشنده، برای آرمان ویژه‌ای نبرد می‌کنند (آرمان می تواند اعتقادی، سیاسی، ملی، آیینی …..باشد)
-در نبردهای پیشمرگان، کمتر نشانی از تجهیزات به روزشده و مدرن ارتش‌ها می‌توان دید.
-بیشترین هدف این نوع از مبارزه، هدف قراردادن دشمن در داخل و ایجاد آزار روانی و زخم زدن به آنان است.
-تاکیک کاربردی مورد استفاده پیشمرگان، بیشتر دفاعی است تا هجومی.
يك تعريف امروزی
جنگ نامنظم چیست؟
جنگ نامنظم یک اصطلاح امروزی –اگرچه بسط یافته به لحاظ علمی- است که به رشته عملیات چریکی و پارتیزانی گفته می شود. جنگ نامنظم در مقابل جنگ کلاسیک قرار دارد که در آن هر دوسوی نبرد با لشکرهای خود در برابر هم صف آرایی می کنند.
اهمیت جنگ نامنظم در جهان امروز
در بخشی دیگر از آیین نامه، با تاکید بر پشتیبانی وزارت دفاع آمریکا از “جنگ نامنظم” ابتدا به تعریف این اصطلاح پرداخته است:
” جنگ نامنظم (IW) به صورت “منازعه‌ای خشونت‌آمیز بین بازیگران دولتی و غیردولتی برای کسب مشروعیت و اثرگذاری بر یک جمعیت مشخص تعریف می‌گردد. در جنگهای نامنظم از رهیافت‌های غیرمستقیم و نامتقارن استفاده می‌شود بنابراین ممکن است در این نوع جنگ‌ها از طیف کاملی از توانمندی‌های نظامی و غیرنظامی برای فرسودن قدرت، تأثیرگذاری و اراده دشمن استفاده گردد.”
جنگ نامنظم چارچوبی منطقی و بلندمدت برای تحلیل تهدیدات نامنظم فراهم آورده و شکلی از مناقشه و نیز جنگ نظامی است.
در اینجا به ذکر نمونه هایی از آنچه که بتوان به عنوان بخشی از جنگ نامنظم اشاره ورزید می پردازیم:
شورش
عملیات‌های ضدتروریستی
جنگ نامتقارن
تروریسم
ضدتروریسم
دفاع داخلی خارجی
عملیات باثبات‌سازی
امنیت، انتقال و بازسازی
عملیات‌های پشتیبانی اطلاعات نظامی
عملیات های نظامی-غیرنظامی
فعالیت‌های اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی
فعالیت‌های تبهکارانه فراملی
معامله غیرقانونی تسلیحات و مبادلات مالی غیرقانونی در جهت تداوم یا پشتیبانی از جنگ نامنظم؛ و اجرای قانون برای مبارزه با خصم نامنظم.(همان)
“جنگ نامنظم پدیده‌ای پیچیده و بر کنترل یا اثر گذاردن بر مردم متمرکز است نه کنترل نیروها یا قلمرو دشمن.”
این جمله چنان قاطعانه بر پیکر کتاب نشسته است که به جرات می توان گفت “آن را که کس است حرفی بس است.”
همچنین با اشاره به “چالش مشروعیت و اعتبار” به مثابه بخشی از جنگ نامنظم و ایجاد هزینه های سربار در صورت شکل گبری یک چالش سیاسی، به نتایج دیگری نیز اشاره رفته است.
“جنگ نامنظم پدیده‌ای پیچیده بوده و بر کنترل یا اثر گذاردن بر مردم متمرکز است نه کنترل نیروها یا قلمرو دشمن. جنگ نامنظم یک کشمکش سیاسی برای اثرگذاری بر و کنترل جمعیت مورد نظر و کسب حمایت آنها است. طرفین درگیر در یک مناقشه سعی دارند مشروعیت و اعتبار طرف مقابل را تضعیف کرده و دشمنان خود را از جمعیت‌های مربوطه و حامیان خارجی شان جدا سازند. در همین حین، آنها سعی می‌نمایند تا مشروعیت و اعتبار خود را تقویت نموده و بر همان جمعیت اعمال اقتدار نمایند.
****
پس از ارائه ی یک تعریف به روزتر از واژه ی پیشمرگ و مهمترین کارویژه ی او یعنی یک جنگاور در هنه ی جنگ های نامنظم، اکنون به رویکردهای معمول در جنگ های نامنظم پرداخته و پس از اشاره به تاکتیک های حاصل از رویکردها، به صورت بسیار کوتاه به موضوع پیشمرگان روژهه لات کردستان در شرایط کنونی اشاره ای هم خواهیم داشت
****
در اجرای جنگ نامنظم بر دو رویکرد تمرکز می‌شود:
ـ مستقیم
ـ غیرمستقیم
رویکرد مستقیم به لزوم تعقیب دشمنان و زیرساخت‌ها و منابع آنها می‌پردازد.
در کاربرد رویکردهای غیرمستقیم طی فرآیند اجرای جنگ نامنظم، عملیات‌های پشتیبانی اطلاعاتی نظامی از عملیات‌های پشتیبانی کلیدی محسوب می‌گردند.این ها عبارت خواهند بود از:
ـ به جای بکارگیری مستقیم قدرت نظامی علیه نیروهای نظامی و شبه‌نظامی دشمن بر شرایط تعیین کننده اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا امنیتی که موجبات اعتراض مردم را پدید می‌آورند تمرکز می‌گردد.
ـ به جای حمله به دشمن در جایی که بیشترین قدرت را دارند یا به نحوی که انتظارش را می‌کشند، باید از طریق حمله فیزیکی و روانی به جایی که بیشترین آسیب‌پذیری را دارند، آنها را دچار اختلال نموده، ارتباطات آنها را قطع کرده و مجبور به جابجایی نمود.
ـ به جای اتکاء بر رویاروی مستقیم یا یکجانبه توسط نیروهای مشترک ، توانمندی‌های لازم به دیگر سازمان‌ها و شرکاء ارائه گردد تا به دشمنان به صورت نظامی یا غیرنظامی حمله نمایند.
ـ به جای اتخاذ اقداماتی برای تأثیرگذاری مستقیم بر دشمنان، علیه دولت‌های ثالث یا گروه‌های مسلح وارد عمل شود تا بر دشمنان تأثیر گذارده شود.
ـ به جای اتکای صرف بر نیروهای نظامی متعارف، با استفاده از ترکیب ابزار و روش‌های متعارف و نامتعارف به دشمنان حمله گردد. روش‌ها و ابزار نامتعارف می‌توانند عبارت از اقدامات پنهانی و محرمانه، عملیات مشترک با نیروهای نامنظم، یا استفاده متعارف از توانمندی‌ها نامتعارف باشد.
ـ با استفاده از عملیات‌های پشتیبانی اطلاعات نظامی، دیپلماسی عمومی، و روابط عمومی؛ عملیات‌های امنیتی؛ تمهیدات کنترل جمعیت و منابع؛ و دیگر ابزار دشمنان به صورت فیزیکی و روانی از حامیان داخلی و بین المللی خود جدا گشته و بدین ترتیب قدرت و نفوذ آنها بر جمعیت مربوطه متوقف گردد.
علاوه بر آنچه گفته شد عوامل ایدئولوژیکی و سیاسی مرتبط با جنگ نامنظم بستره ای مناسب برای عملیات‌های پشتیبانی اطلاعاتی نظامی فراهم آورده‌اند. به عنوان نمونه:
ـ دفاع داخلی خارجی:
مهمترین هدف عملیات‌های پشتیبانی اطلاعاتی نظامی طی فرآیند دفاع داخلی خارجی عبارت است از ایجاد و برقراری پشتیبانی برای دولت میزبان و در همین حین کاهش حمایت از شورشی‌ها.
ـ ضدتروریسم. :
پشتیبانی اطلاعاتی نظامی یکی از بخش‌های اصلی توانمندی‌های مرود نیاز برای ضدتروریسم هستند بالاخص در زمان بکارگیری رویکرد غیرمستقیم برای شکل‌دهی، تثبیت و تأثیرگذاری بر محیطی که در آن سازمان‌های افراط‌گرای خشونت‌طلب حضور دارند.
ـ عملیات ایجاد ثبات:
اجرای موفقیت‌آمیز عملیات‌های ایجاد ثبات بستگی به اطلاع‌رسانی به جمعیت محلی و تأثیرگذاری بر نگرش آنها دارد تا اطمینان حاصل گردد که اعتماد و اطمینان مردم کسب شده است. عملیات‌های پشتیبانی اطلاعاتی نظامی تأثیر بسیار زیادی بر مخاطبین هدف خارجی می‌گذارند.
ـ عملیات ضدشورش:
عملیات‌های پشتیبانی اطلاعاتی نظامی می‌توانند از طریق ارائه اطلاعاتی که بر نگرش و رفتار تأثیر می‌گذارند بر مردم خارجی تأثیر گذارده و باعث گردند که این مردم عملیات‌های مشترک دوستانه را پذیرفته و یا در آنها مداخله‌ای انجام ندهند.
ـ جنگ نامتعارف:
جنگ نامتعارف شامل عوامل ایدئولوژیکی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌شود که شراکت احساسی و شدید را ارتقاء می‌بخشند. این عوامل انسانی، در کنار مقاومت مسلحانه، وضعیتی را می‌آفرینند که واحدهای پشتیبانی اطلاعات نظامی کاملا آماده فعالیت در آن هستند.
سخن پایانی:
بسیار روشن است که در جهان کنونی، جنگ های نامنظم دیگر از چنان اهمیت و کارایی برخوردار هستند که حتا کشورهایی که دارای نیروی نظامی زبده و ارتش بسیار نیرومندی نیز هستند بخشی از سازمان دفاعی خود را متوجه جنگ های نامنظم نموده اند. از این رو باید به این نکته توجه ویژه شود که جنگ های نامنظم اکنون دیگر به صورت درسنامه با مراتب و درجات علمی و در سطوح گوناگون تئوریزه، تدریس و پراکتیزه می شوند.
نیروی پیشمرگ کردستان در میان احزاب کردستانی و رهبران نظامی در احزاب باید این نکته را به صورت جدی مورد بررسی قرار دهند و به زودی به این ادراک بایسته ارتقا پیدا کنند که برای تداوم، کارایی و اثربخشی یک نیروی پیشمرگ، توجه عمیق به آنچه در مبانی، تئوری و سطوح آموزشی جنگ های نامنظم به روزآوری شده و این مدل از جنگ روزبه روز در کانون اهمیت کشورها قرار می گیرد دانش جنگ های نامنظم را فراگرفته و نسبت به آموزش و فراگیرسازی آن در میان نیروی پیشمرگ کردستان اقدام نمایند.
تردیدی وجود ندارد که در فردای هرگونه تحول در ایران و مناطق کردنشین ـ چه در دوران مقاومت برای گذار از وضعیت بحران به ثبات و چه در دوران ثبات و لزوم تداوم و استقرار امنیت داخلی کردستان ـ نیروی پیشمرگ کردستان، بیشترین نقش را در حفظ دستاوردهای ملت کرد بازی خواهد کرد.
روز ملی پیشمرگ کردستان بر تمام پیشمرگان کرد پیروز
منبع: آیین نامه ی عملیات روانی آمریکا
توضیح: این نوشتار، پیش تر در 13 دسامبر 2013 منتشر شده است.
آیا “تله توسیدید” جدیدی در راه است
دیپلماسی و قدرت، با یکدیگر پیوند خورده‌اند
