ریچاردز و همکاران(2003)
یک تفصیل دقیق تر از توالی mtDNA HV1 یعنی نیاکان مادری کوردها، نتیجه ی یک مطالعه ی گسترده توسط 37 نفر از ژنتیک شنایان جمعیتی با عنوان “ردیابی خطوط بنیانگذار اروپایی در حوزه ی mtDNAخاور نزدیک”(“Tracing European founder lines in the Near Esaster mtDNA pool”) بود که در سال 2000 میلادی در” مجله ی آمریکایی ژنتیک انسانی”(AmericanJournal of Human Genetics) منتشر شد.
نخستین پژوهشگر این مجموعه، “مارتین ریچاردز”(Martin Richards) از دانشگاه آکسفورد انگلستان بود. در این مطالعه، 53 نمونه از کوردهای شرق ترکیه مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. نویسندگان پس از پزوهش ها به دو موضع جالب و قابل توجه دسات یافتند:
کوردهای امروزی که ساکن شرق ترکیه هستند حامل ژن نیاکانی مربوط به کلان های مادری U5 هستند که قدمت آنها به 50000 سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد. خط U5 به طور عمده از کردها و همسایگانشان مانند ارامنه یا آذری ها می آید، اما به ندرت در بقیه ی خاورمیانه دیده می شود.
همچنین وجود U5 روند برگشت مهاجران از اروپا به آناتولی شرقی را نیز ثابت می کند.
از این رو کوردها کهن ترین ساکنان آناتولی شرقی (شرق ترکیه ی امروز) و بخشی از مهاجران اولیه به اروپا هستند که اکنون به سرزمین نخستین خود بازگشته اند:
فشرده ی نتایج پژوهش ها به این شرح است:
– ما نتیجه می گیریم که یک برگشت مهاجرتی به این بخش از خاورمیانه انجام شده است.(به این معناکه مهاجرانی که پیش از این به اروپا مهاجرت کرده بودند هزاران سال بعد، مجددا از اروپا به این مناطق مهاجرت نموده اند)
-بیشتر محتوای mtDNA در چندین موج مهاجرات و در دوران متاخر پالئولیتیک وارد بسته ی ژنتیکی اروپایی شده اند
– یک اثر باقیمانده ی وراثتی در خط سیر ژنتیک مربوط به آخرین عصر یخبندان یعنی بیش از 20000 سال پیش مشاهده شد
– محتوای مهاجرین عصر نئولیتیک، احتمالا کمتر از یک چهارم از مجموعه ای mtDNA اروپائیان مدرن را تشکیل می دهد.
ستانده های دقیق تر درباره ی کلان های mtDNA به عنوان نیاکان کوردها توسط یکی از همکاران این گروه به نام “وینسنت ماکوالی”(Vincent Macaulay) از دانشگاه گلاسکوی اسکاتلند در سال 2001 منتشر شد.
با توجه به 53 نمونه مورد بررسی از کوردهای شرق ترکیه تصویر زیر را از mtDNA می توان نشان داد:
C,H,J (J*,J1,J1a,J2), K,L (L1a,L3*), N (N1b, N1c), pre-HV, R(R2), T (T*, T1), U (U1a, U2, U3, U5a1*, U5a1a, U7)
یک مقدار دقیق مخصوصا برای خط میتوکندری U، (در چندین نوع فرعی) و همچنین J، L، N و بعضا همچنین R، پیش از HV، H و C نشان داده شد.
و اما عبارات کلیدی مطالعه ی ریچاردز و همکاران(2000) درباره ی نیاکان مادری کوردها بر اساس مطالعات انجام شده بر روی کوردهای ساکن شرق ترکیه/ آناتولی شرقی:
“مهاجرت دوباره (Back-Migration) از اروپا:
مهاجرت به سرزمین اولیه را می توان با انجام آزمایش ها بر روی نمونه های انسانی امروزین تایید کرد؛ خوشه هایی که نشان می دهند روند تکامل آنها در اروپا انجام شده است. هاپلوگروپ U5 در اروپا و نیز خاورمیانه بسیار قدیمی است(با 50000سال قدمت)، اما در میان ملل خاورمیانه نادر بوده و اصلا در اعراب وجود ندارد. این هاپلوگروپ در مردمان خاورمیانه بسیار محدود بوده و تنها در گروه های مشخصی یافت شده است.(کوردها، ترک ها، ارمنی ها، آذری ها و مصری ها).
از میان تمامی نمونه های بررسی شده تنها سه نمونه(مربوط به هلال حاصلخیز و سرزمین های عربی) دارای توالی های U5 بودند.یکی از آنها ، متعلق به ریشه ی اصلی(U5) است در حالیکه دو نفر دیگر عضو زیرمجموعه U5a1a هستند….8 نمونه از 22 نمونه تیپ U5 خاورمیانه ای، عضو زیرشاخه ی بزرگ و اصلی هستندو 6 نمونه متعلق به زیرشاخه ی U5a1 هستند. چهار نمونه به U5b تعلق دارند و یک نمونه U5a است و تنها سه نمونه متعلق به U5 است.
علاوه بر این، تیپ های خاورمیانه ای مورد بررسی، غالبا از تی میانی اروپایی مشتق شده اند:
یک مصری از یک تیپ باسکی مشتق شده است و بسیاری از ارمنی ها و آذری ها از اروپایی ها و شمال قفقازی ها مشتق شده اند. بنابراین در حالی که به نظر می رسد توالی U5 (16270) در خاورمیانه تکوین یافته و در حدود 50000 سال پیش از میلاد مسیح به سوی اروپا گسترش یافته است در برگشت مهاجرت نیز مهاجران، احتمالا این خوشه را با خود بازپس آورده اند. در هر دو مورد، خوشه ی U5 به طور عمده در اروپا تکامل یافته است.
توالی U5 همان طور که پیش از این نیز گفته شد اگرچه در خاورمیانه نادر است اما در کوردها، ارمنی ها و آذری ها کنسانتره شده است. این ممکن است اشاره ای به نسبیت نسبی اروپایی برای این جمعیت -بدون در نظر گرفتن گروه های زبانی و تاریخ آنها- باشد اما ممکن است به سادگی نشان دهنده نزدیکی آنها به قفقاز و استپی ها باشد.
از توالی های خاورمیانه ای، 1.8% آنها U5 هستند در حالی که این مقدار برای اروپایی ها 9.1% است. از مرکز سوریه-فلسطین به طرف عراق، این نسبت به .5% کاهش می یابد.
به طور کلی پژوهش حاضر به این نتیجه می رسد که وجود U5 در mtDNA مهاجران اولیه به اروپا که دوباره به خاورمیانه بازگشته اند به میزان 20% و همین مقدار در مورد ساکنان بومی خاورمیانه، تنها 6% است.
منابع:
-Die Herkunft Der Kurden-, ferdinand Hennerbichler, Peter Lang,-2010
-Richards, M et al(2000). Tracing European founder lineages in the near eastern mtDNA pool. American Journal of Human Genetics, 67, 1251-1276
-Richards et al.(2000) 67: 1251
-Richards et al.(2000) 67: 1264-1263
-stats.gla.ac.uk vincent /founder/2000
بابەتەکانی تر
خاستگاه کوردها (16)
داستان اسب تروا و “ما”
