ارومیە، آپارتاید پنهان
آپارتاید پنهان در شهرهای چند قومی و چند ملیتی و چند زبانی و چند آیینی، ایجاد و حفظ تفکیکهای سیاسی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی میان گروههای مختلف قومی یا ملی در یک شهر یا در یک منطقە است که در ظاهر ممکن است هیچ قانونی بهطور آشکار بر تفکیک یا تبعیض تأکید ندارد اما در عمل، گروهها از یکدیگر جدا و در معرض شرایط نابرابر قرار میگیرند. آپارتاید پنهان بهطور غیررسمی یا بهطور پنهانی در ساختارهای اداری و اجتماعی و شهری انجام میشود و در اشکال تفکیک فضای اجتماعی، تفکیک فضای جغرافیایی، تفکیک فضای اداری، دسترسی نابرابر بە خدمات عمومی، تبعیض قضایی، تبعیض فرهنگی، تبعیض آموزشی، تبعیض آیینی، تبعیض اقتصادی و بازار، بە صورت زیرپوستی و در سایە، ظاهر و بە تبعات بعدی می انجامد و گروە مسلط از طریق سلطە سازمان غیر رسمی یا ابزاری کردن قانون و حقوق و بخشنامە، آپارتاید خود را در سایە پیش بردە، توسعە می دهد و درونی سازی می کند.
آنچە در دهەهای اخیر و در شهرهایی مانند ارومیە، نقدە، خوی، ماکو، شاهین دژ، تکاب و مناطقی کە دو گروە ملی کورد و آذری در آن زندگی می کنند روی دادە است و در مقاطعی بە دوقطبی کورد- ترک، رویارویی، برخورد و حتی سرکوب منجر شدە است متاثر از این آپارتاید پنهان است کە هم بە صورت کلامی، هم نوشتاری، هم تحریف تاریخ، هم مهاجر خواندن کوردها، و هم سرکوب و جنایت و حتی پاکسازی قومی و جنایت علیە بشریت و ژینوساید، نمود عملی پیدا کردە است و آپارتاید پنهان در این شهرها، با بهرەجویی از اشتراک مذهبی با حکومت در تهران، این حربە را بە دم دوم تیغ علیە کوردها تبدیل کردە است.
در نهایت، آپارتاید پنهان را نمی توان با چند بیانیە و محکومیت یا تقلیل دادن آن بە نفوذ خارجی یا احیانا افراطیگری یک گروە قلیل و ادعای بازداشت و کنترل اخلالگران، تعدیل نمود و از آثار مخرب و ویرانگر آن کاست.
هیچ آپارتایدی در تمام اشکال ظاهر و پنهان آن، با بیانیە و نصیحت و مسکن های موقت کلامی و فیزیکی، پایان نیافتە است. آنچە ضروری می نماید پیگیری راه های حقوقی داخلی -و در صورتی کە قوانین داخلی، توان و تمایلی بە حل مسالە ندارند یا خود در خدمت منویات سیاسی آپارتاید پنهان و مشوق آن هستند- و مسیرهای حقوقی بین المللی ابتدا از طریق اثبات ادعای وقوع آپارتاید و در ادامە سازوکارهای تنبیهی علیە حاکمیت های محلی و ملی هستند.
