اشاره: روند دگرگونی ها و تحولات در خاورمیانه، آن چنان شتابان به پیش می روند که مطالعه وبررسي مداوم تغييرات وتحولات و انجام پيش بيني هاي لازم از طريق ترسيم چشم انداز آتي منطقه را با نوعی سردرگمی همراه می سازند.
در این میان اما یك جریان برگشت‌ناپذیر رشد را می توان به روشنی مشاهده کرد که خود را ملزم به اجرای اهداف خود در قالب یک سیستم می كند، به‌نحوی كه رشد جریان های متاثر از گفتمان مقاومت و دگرگونی آن به “گفتمان تحول” و “گفتمان دگرگون خواهی و تغییر” اکنون، حتی نوسانات ناشی از تردید را نیز به “امر یقینی” و “حتمی الوقوع” دگرگون ساخته است.
مقوله مدیریت تحول هرچند كه بخشی نو در رشته مدیریت است، بااین‌حال در دودهه گذشته الگوها و روندهای آن به‌شكل شتابنده‌ای با دگرگونی های اساسی روبرو شده است. دهه ی هشتاد میلادی را به‌ویژه می‌توان دوره نوآوری ها برای مدیریت تحول دانست. در این دوره نتایج بسیاری از پژوهشهای مدیریت كه بسیاری از سازمانها و به‌طور كلی عملکرد كشورهای غربی در زمینه كارآیی و رقابت دنیایی تجربه كرده بودند، دست در دست هم زمینه را برای یك رنسانس تحول (تولد دوباره) در نحوه اداره سازمانها و فعالیتها آماده ساخت. این دوره شاهد پدیدارشدن روندهای برجسته در زمینه‌های ساختاری و عملیاتی بود. از یك‌سو ضرورت های محیط نوین جهانی همراه با رقابتهای خردكننده و از سوی دیگر تحول سرسام‌آور تكنولوژی ارتباطات و كامپیوتر به‌ناچار مدیریت را از روندهای سنتی خود دور ساخت. همراه با تحول تكنولوژی، برجسته‌ترین دستاوردهای درحال تكوین مدیریت، نگرش كاملاً نوینی نسبت به عامل انسانی و نقش آن در به‌ثمررساندن اهداف سازمانی و فعالیتهای پیچیده آن و همین‌طور ورود فرهنگ سازمانی به قلمرو طراحی ها و برنامه‌ریزی های مدیریت به‌ویژه مدیریت تحول است.
طرح موضوع:
این نوشتار در ادامه به بررسی دگرگونی های خاورمیانه و شاخ آفریقا از نگاه مدیریت تحول می پردازد.
در طرح مساله از نگاه مدیریت تحول، به بررسی چند عامل می پردازیم تا مشخص شود مدیریت تحول، از کجا شروع می کند و چگونه در ادامه، با حرکت از “جزء به کل” به یکپارچگی و انسجامی می انجامد که واگرایی ها را به همگرایی، همگرایی را به وحدت، و وحدت را به انسجام حول یک محور – که سیستمی یکپارچه با هدف سرنگونی تمامیت خواهی در این منطقه از جهان است_ راهبر و رهنمون می شود.
مخالفان و جنبش های متبوع آنها برای رسیدن به نقاط دگرگونی نظام های سیاسی خود چه اقداماتی انجام داده اند؟
1. اهداف:
– دگرگون سازی بافت فرهنگی جامعه
– زیرورو کردن ساختار
– تغییر فرآیندها
– تغییر کیفیت روابط(شامل روابط رسمی و غیر رسمی)
– جایگزینی یک “فلسفه ی نوین” در اداره ی امور با هدف “تغییر رفتار فردی” و در ادامه “تغییر رفتار گروهی”
2. پیش نیازهای تحول:
– مطالعه ی جامعه
– شناسایی نیازها
– احساس نیاز به تغییر
– ادراک نیاز به تغییر
– شناسایی موقعیت ها
– شناسایی تکنیک ها
– ارزیابی وضعیت های پیش رو
– معرفی “الگو”
3. جهت گیری استراتژیک:
– جهت گیری بلندمدت
– جهت گیری بنیادی
– جهت گیری گسترده
4. استراتژی ها:
– استراتژی های سازمانی
– استراتژی های فنی
– استراتژی های انسانی
استراتژی های سازمانی شامل:
– استقرار استراتژی تغییر
– تکنیک های لازم برای تحول
– مدیریت پروژه
– ساختار و منابع ایدئولوژیک
– سبک مدیریت
استراتژی های فنی شامل:
– جنبه های فنی
– بررسی پیچیدگی ها
– بررسی زمان اجرا
– بررسی هزینه های اجرا
استراتژی های انسانی شامل:
– تغییر نگرش
– تغییر دیدگاه های نخبگان
– تغییر دیدگاه های مردم
– دعوت به مشارکت مردمی
5. استراتژی های تحول در سطح خُرد:
– تغییر ساختار
– تغییر وظیفه
– تغییر تکنیک ها
– تغییر رفتار
6. استراتژی های تحول در سطح کلان:
– مرحله ی فرمولی کردن دانش
– اجرای استراتژی
در مرحله ی فرمولی کردن دانش، ابتدا باید به پرسش های زیر پاسخ داد:
– چه گروه هایی در برابر تغییر مقاومت می کنند؟
– این گروه ها چرا در برابر تغییر مقاومت می کنند؟
– مردم چه خواسته هایی دارند؟
– مردم چه نیازهایی دارند؟
– مردم دارای چه عقایدی هستند؟
– مردم دارای چه ارزش هایی هستند؟
– علایق مردم چیست؟
در مرحله ی اجرای استراتژی اقدامات زیر انجام می گردد:
– معرفی، استقرار و نهادینه سازی “فرآیند انطباق سه سطحی” (فکر کن، احساس کن، عمل کن)
– تقویت ارتباطات در تمامی لایه ها
– نفوذ به جزء عاطفی کنشگران(قیام کنندگان و انقلابیون)
– ایجاد احساس تمایز
– ایجاد انگیزه
– زمان بندی دقیق
نتیجه:
بدین ترتیب، به خوبی می توان دریافت که “اتخاذ سیاست های لازم برای تحول در نظام های سیاسی خاورمیانه و شاخ آفریقا”، چگونه و چه سان، در نهایت، به دگرگونی و سرانجام، سقوط دیکتاتوری ها در خاورمیانه و شاخ آفریقا منجر می گردند.
از این جاست که می توان “برای مدیریت تحول و دگرگونی در ساختار تمامیت خواه نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، فورمولاسونی تعریف کرد و بر بنیادهای آن تصمیم گرفت چه اقداماتی باید انجام داد تا در نهایت، بتوان به این مهم دست یافت….
ممکن است دیر بشود اما دروغ نمی‌شود.
زخم‌های کهنه هنوز هم وجود دارند