نبرد آتش و گرگ، بە درازای تاریخ

نبرد آتش و گرگ، بە درازای تاریخ

نبرد آتش و گرگ در اسطورەها، هم نمادین است و هم عمیق، و بیان تضاد بین دو نیروی بنیادی است؛ آتش نماد قدرت تخریب و تغییر و بازسازی، و گرگ، نماد وحشی‌گری، طبیعت یاغی و افراطیگری. 

در اساطیر اسکاندیناوی، گرگ‌ها به‌ویژه در قالب شخصیت “فنریر” (Fenrir) گرگی غول‌پیکر است و بە عنوان یکی از فرزندان “لوکی”(Loki)، خداوند فریب، یکی از تهدیدهای عظیم به شمار می‌رود و دو فرزند دارد بە نام های “هاتی” (Hati) و “سکول” (Skoll) کە نماد “خیانت” (Treachery) و “تحقیر و تمسخر” (Mock) هستند.

در اساطیر اسکاندیناوی، نبرد آتش و گرگ نمادی از پایان دنیا است که به آن “رگنارک” (Ragnarök) گفته می‌شود. در “رگنارک”، “فنریر” به جنگ خدایان می‌آید و “اودین”(Odin) پادشاه خدایان، توسط او کشته می‌شود. در این نبرد، “شعله‌های آتش” و “مرگ گرگ”، با یکدیگر در هم می‌آمیزند و پایان جهان قدیم و شروع جهان جدید را رقم می‌زنند.

“آتش” در این اساطیر، هم نیروی تخریبی است و هم نشان‌دهنده تجلی نیروهای الهی و پایان‌دهنده به یک دوران است و “گرگ”، در کالبد “فنریر”، نماد “ناآرامی”، “ویرانی” و “افراطیگری” است.

در “اساطیر یونانی”، آتش به‌عنوان هدیه‌ای از “پرومته” (Prometheus) به انسان‌ها شناخته شدە است. پرومته آتش را از “زئوس” می دزدد و به انسان‌ها می دهد تا از آن برای پیشرفت تمدن استفاده کنند. آتش، نماد “دانش”، “توسعه” و “نیروی ایجاد زندگی” و گرگ‌، نماد “بی‌نظمی و نابسامانی” (Chaos) و “وحشی‌گری” است.

نیز در “اسطورەهای رومانیایی” و اروپای شرقی،  “آتش”، نماد “پاک‌سازی” و “نیکویی” است که می‌تواند همه چیز را بسوزاند و دوباره به شکل جدیدی ایجاد کند در حالی که “گرگ”، نماد “تهدیدهای مرگبار” و “دنیای تاریک” است.

نبرد بین آتش و گرگ در بسیاری از فرهنگ‌ها و اساطیر، نمادی از تضادهای اساسی است؛ “آتش” نمایانگر “قدرت‌های ویرانگر”، “پاک‌سازی”، “تحول” و “بازسازی” است؛ یک نیروی الهی، حتی در قالب خدایان آتش مانند “هفستوس” (Hephaestus) و “آتشفشان” (Vulcan) و “بریگید” (Brighid)،

و “گرگ” به‌عنوان نماد نیرومند طبیعت وحشی و  نیرویی نابهنجار کە نماینده مبارزه‌ای است که به هیچ قید و بندی پایبند نیست و در پی تسلط خشن و مطلق بر سرنوشت جهان اطراف خود و همە جهان است.

نبرد آتش و گرگ در نهایت، نمایانگر تضاد میان دو نیروی بسیار قوی است؛ آتش، که هم پاک‌کننده است و هم ویرانگر، و گرگ، که نماد بی‌رحمی، وحشیگری و افراط است؛ نبردی بی پایان بر سر قدرت، جنگ، پایان جهان، تجدید حیات و قلمرو….

در اساطیر بین النهرین نیز آتش بە عنوان نیروی الهی و پاک کنندە شناختە شدە و نماد روشنی و آرامش و پاکسازی و نظم در برابر بی نظمی و تاریکی است؛ شعلەای الهی کە همە نیروهای شر‌ّ را هرچند هم عظیم باشند سرانجام، نابود می کند و گرگ نیز همچنان نماد وحشیگری، درندگی و بی نظمی است. نیز آتش بە عنوان مظهر پاکی در نگاە اهورامزدایی و “آگنی” (Agni) هندو، میراث دار “شعلەهای ابدی” و رابط انسان و خدایان.

در اساطیر شرقی و در داستان “آماتراسو” (الهه خورشید)، آماتراسو (Amaterasu) به‌عنوان الهه نور و آتش، نیرویی مقدس و پاک‌کننده است. او ابتدا از غار خارج نمی‌شود و تاریکی جهان را فرا می‌گیرد اما پس از یک مراسم نمادین که در آن نیروی آتش و نور از سمت دیگر به وجود می‌آید آماتراسو از غار بیرون می‌آید و جهان دوباره روشن می‌شود و گرگ نیز همچنان نماد وحشیگری و البتە “روح های شرور” و “مهاجم خارجی” و “جانداران خطرناک” و “برهم زنندە امنیت” و “فروپاشی نظم و آشتی” در اسطورەهای چینی است.

نبرد آتش و گرگ بە درازای تاریخ بودە است؛ از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب جهان؛ نبرد روشنی و تاریکی، نبرد بی نظمی و نظم، جنگ قواعد جدید با نظم کهن و….

همچنین بخوانید:

-Fenrir, Hati, Skoll: Three Mighty Wolves in Norse Mythology, Ms Elly, Bavi, 2019.

-Wolf Myths and Folklore From Around the World, Shannon Sinn, FT, 2020.

-Fire Folklore and Legends, Patti Wigington, 2018.

Fire Symbolism: Flames that Ignite Faiths and Inspire Minds, Ancient Origins, 2015.