پ.ک.ک، آتش بس و آینده، یک تحلیل استراتژیک

-این تحلیل، بر اساس مدل “S.W.O.T” انجام گرفته است
-در این پژوهش، موفقیت ها و شکست ها، در دوره ی زمانی پیشین مورد بررسی قرار گرفته اند
-تهدیدها و فرصت ها، در زمان آینده مورد برسی قرار خواهند گرفت
-تهدیدها و فرصت ها، بر اساس چهار عامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تکنیکی که اصطلاحا “PEST” نامیده می شوند مشخص شده اند
– در محاسبات انجام شده، دو عامل “اهمیت” و “ضریب”،به عنوان متغیر در نظر گرفته شده اند
-در مورد متغیر اهمیت، چهار دامنه ی بسار خوب، خوب، متوسط و ضعیف در نظر گرفته شده اند که برای بسیار خوب، عدد 4، برای خوب، عدد 3، برای متوسط، عدد2، و برای ضعیف، عدد1 مورد محاسبه قرار خواهد گرفت
-در مورد متغیر ضریب، مجموع ضرایب موفقیت و شکست ها، باید برابر100 و مجموع ضرایب فرصت ها و تهدیدها، باید برابر 100 باشند
-پس از اعمال ضرایب اهمیت و ضریب، اعداد مربوط به هر گزینه درهم ضرب می شوند
-مجموع اعداد در ستون موفقیت ها و شکست ها باهم جمع و به همین ترتیب، مجموع اعداد فرصت ها و تهدیدها نیز جمع می شوند که اعداد به دست آمده مبنای محاسباتی قرار خواهند گرفت
-پس از محاسبه، چهار حالت ممکن به دست خواهد آمد:
نخست: نقاط قوت بزرگتر از نقاط ضعف، فرصت ها بزرگتر از تهدیدها
دوم: نقاط قوت بزرگتر از نقاط ضعف، فرصت ها کمتر از تهدیدها
سوم: نقاط قوت ها کمتر از نقاط ضعف، فرصت ها بزرگتر از تهدیدها
چهارم: نقاط قوت کمتر از نقاط ضعف، فرصت ها کمتر از تهدیدها
-هریک از حالات چهارگانه ای که در پایان محاسبه به دست خواهد آمد، به استرتژی یا استراتژی هایی منتج خواهد شدکه در این مدل از تحلیل استراتژیک، فرموله شده اند.
-پس از محاسبات، به بررسی استراتژی ها و نتایج خواهیم پرداخت
نقاط قوت
-حزب کارگران کردستان از ابتدای فعالیت تاکنون، توانسته است با “یازهویت بخشی” به ملت کرد در ترکیه، مساله ی کرد را به سطح مطالبات هویت خواهانه در این کشور ارتقا دهد.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
-پ.ک.ک توانسته است با ایجاد تشکیلات منسجم شبه نظامی، به یکی از نیرومند ترین احزاب کردی در تاریخ هر چهار بخش کردستان تبدیل شود.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
-حزب کارگران کردستان بر خلاف بسیاری از احزاب کردستانی، توانسته است با بهزه مندی از مزیت های نسبی در چارچوب اقتضائات مانی، زمانی و امکانی، به خوداتکایی اقتصادی دست پیدا کند.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-پ.ک.ک از از ابتدای تاسیس تاکنون، تاثیر غیرقابل انکاری بر ارتقای فرهنگ عمومی کردها در ترکیه با رویکرد هویت-محور داشته است.(اهمیت4،ضریب3، جمع12)
-حزب کارگران کردستان به لحاظ بسیج نیروی انسانی در کزدستان تحت سلطه ی ترکیه، یکی از احزاب بسیار نیرومند در تاریخ جنبش رهایی بخش ملت کرد بوده است.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-پ.ک.ک با بسیج نیروی انسانی گسترده و فراگیر در اروپا، استراتژی بازهویت بخشی به کردهای مهاجر را با بیشترین بازدهی به پیش برده است.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-حزب کارگران کردستان در زمینه ی سیاست های منظومه سازی، یکی از الگوهای بسیار موفق نه تنها در سطح منطقه، بلکه در سراسر جهان است.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-پ.ک.ک در عرصه ی دیپلماسی داخلی ترکیه توانسته است احزاب قانونی در این کشور تاسیس و با پشتیبانی از آن، مساله ی کرد در این کشور را به مدار گفتمان سیاسی مطالبه محور در بالاترین سطوح اجرایی کشور ترکیه ارتقا دهد.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
-حزب کارگران کردستان در زمینه ی بهره گیری از رسانه، تبلیغات و آموزش، یکی از نمونه های بی بدیل در خاورمیانه است.(اهمیت3،ضریب5، جمع15)
-پ.ک.ک با تعریف و انسجام بخشی به ساختار هرمی خود از آغاز تاکنون، همچنان ابزار کارایی و اثربخشی خود را به صورت توامان، حفط، تقویت و ارتقا بخشیده است.(اهمیت2،ضریب5، جمع10)
-حزب کارگران کردستان توانسته است دامنه ی نفوذ سیاسی خود را به صورت مستقیم و غیر مستقیم، حداقل در 31 منطقه و جهان، ایجاد، بسط و توسعه بخشد.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-حزب کارگران کردستان علیرغم بازداشت یگانه رهبر خود از13 سال پیش، همچنان به قواعد و ضوابط خود به عنوان اصول و بنیادها، متعهد و پایبند است.(اهمیت3،ضریب6، جمع18)
-چوکوک در زمینه ی تغییر استراتژی های سیاسی و تاکتیک های نظامی، به رغم وجود یک ساختار هرمی، از بیشترین قابلیت برای به روز سازی و انطباق خود با اقتضائات گوناگون(زمانی، مکانی و امکانی) برخوردار است.(اهمیت3،ضریب5، جمع15)
-رهبر زندانی حزب کارگزان کردستان، از 13 سال گذشته تاکنون، نه تنها جایگاه و موقعیت خود را از دست نداده است بلکه اکنون یکی از تاثیرگذارترین رهبران در کردستان و حتی خاورمیانه است.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-رهبر زندانی پ.ک.ک با تالیفات متعدد خود در دوران اسارت، توانسته است مکتب سیاسی خود را تا حد بسیاری تثبیت سازد.(اهمیت4،ضریب3، جمع12)
-منظومه های حزبی پیرو عبدالله اوجالان در ایران، سوریه و عراق توانسته اند اندیشه های رهبر خود را به بسیاری از حوزه های جغرافیایی “کردستان بزرگ” توسعه بخشند.(اهمیت2،ضریب4، جمع8)
جمع نقاط قوت=208
نقاط ضعف
-حزب کارگران کردستان که فعالیت خود را به عنوان یک حزب چپ با علقه های ارتدکسی آغاز کرده بود، در ادامه به یک حزب با آرمان تشکیل کشور مستقل کرد تفییر یافت و پس از بازداشت رهبر خود، از 13 سال پیش به این سو، به تدیج، آرمان ملی گرایی افراطی را به سود “کنفدرالیسم دمکراتیک برای خاورمیانه”، تغییر ماهیت داده است.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-پ.ک.ک از ابتدای تشکیل تاکنون، به دلیل ماهیت ایدئولوژیک حاکم بر آن، سیاست های یکسان سازی حزبی را در کردستان(ترکیه) به مرحله ی اجرا گذارد.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
-حزب کارگران کردستان در تعامل با دیگر احزاب کردستانی در بخش های دیگر کردستان، کارنامه ی چندان موفقی ندارد.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-پ.ک.ک در چند مقطع تاریخی، وارد درگیری و منازعه ی تمام عیار با احزاب کرد در دیگر بخش های کردستان شده است.(اهمیت2،ضریب4، جمع8)
-حزب کارگران کردستان با پیروی از قاعده ی “Big Brother”، همواره دیگر احزاب کردستانی در سایر بخش های کردستان را “برادر کوچک” خود انگاشته است.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
-پ.ک.ک همواره دیگر احزاب کردستانی را احزابی با نگره های کلاسیک پنداشته و در بیشتر موارد، سیاستی تهاجمی نسبت به انها در پیشگرفته است.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
-بزرگترین متحدان حزب کارگران کردستان در منطقه، علاوه بر روسیه، کشورهایی چون سوریه و ایران بوده اند که خود، از بزرگترین دشمنان ملت کرد به شمار می آیند.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-حزب کارگران کردستان تاکنون نتوانسته است از مساله ی اتهام “تروریسم” در حوزه ی بین الملل، از خود، ابهام زدایی کند.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-اندیشه های رهبر پ.ک.ک تنها در قالب دستوری، برای پیروان و اعضای حزب مورد پذیرش قرار گرفته است و هنوز، در قالب اراده به انتخاب برای سایر گروه ها و احزاب کردستانی، فاقد توان تبیینی و تحلیلی است.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
جمع نقاط ضعف=127
فرصت ها
-حزب کارگران کردستان، اکنون، یگانه آلترناتیو برای حل مساله ی کرد در ترکیه است.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
-پ.ک.ک با عیور از نشیب و فرازهای بسیار، اکنون به چنان جایگاهی دست یافته است که سیاست داخلی و دیپلماسی بین المللی ترکیه، به هیچ عنوان نخواهد توانست تاثیر و تاثرهای آن را بر اکنون و آینده ی این کشور نادیده انگارد.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-حزب کارگران کردستان توانسته است در عین حفظ و تقویت نیروی انسانی و توان مقاومت مسلحانه، موضوع آتش بس و ارائه ی طرح صلح به دولت ترکیه را طرح و وارد فاز پیشا اجرایی سازد.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
-پ.ک.ک حکومت ترکیه را در موضعی قرار داده است که اکنون جامعه ی جهانی نیز به صورت مستقیم و یا تلویحی، قایل به حل مساله ی کرد در این کشور است.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-حزب کارگران کردستان این توان را داراست که با ورود قانونی به ساختار حاکمیت ترکیه، مطالبات ملت کرد در این کشور را به بالاترین سطوح سیاستگزاری و اجرا در این کشور ارتقا دهد.(اهمیت4،ضریب5، جمع20)
–حزب کارگران کردستان می تواند با استفاده از طرح مساله ی آتش بس و ورود به عرصه ی دیپلماسی، اجماع مردمی در داخل ترکیه و یک همگرایی سیاسی در پهنه ی بین الملل را به اهرم فشاری علیه حکومت ترکیه برای پذیرش ورود به روند صلح تبدیل نماید.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
-پ.ک.ک می تواند در صورت عدم پذیرش آتش بس و مذاکره از سوی دولت ترکیه، این کشور را همچنان پشت دروازه های اتحادیه ی اروپا نگاه دارد.(اهمیت2،ضریب5، جمع10)
-حزب کارگران کردستان می تواند در صورت عدم پذیرش آتش بس و مذاکره از سوی دولت ترکیه، با حفظ وضعیت موجود خود، همچنان تهدیدی تمام عیار برای حاکمیت و حتی موجودیت ترکیه باشد.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-پ.ک.ک می تواند در صورت تحقق صلح با دولت ترکیه، از تمامی پتانسیل های خود در این کشور برای توسعه ی مطالبات کردها به سطح “هویت حقوقی” بهره برداری نماید.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
– مطالبات دمکراسی خواهانه ی حزب کارگران کردستان در بیانیه ی اعلام آتش بس، در دورانی که جهان در مورد تغییر رژیم سیاسی خاورمیانه به دمکراسی پایدار به قناعت رسیده است از یک هم فازی نسبی با وضعیت موجود برخوردار است.(اهمیت2،ضریب4، جمع8)
-در صورت تفییر رژیم سیاسی در سوریه،ح زب سیاسی هم پیمان با پ.ک.ک یعنی پ.ی.د، دارای بزرگترین و بیشترین فرصت برای اعمال حاکمیت بر مناطق کردنشین سوریه در یک مدل فدرای خواهد بود.(اهمیت3،ضریب4، جمع12)
جمع فرصت ها=140
تهدیدها
-در بیانیه ی آتش بس رهبر پ.ک.ک، هیچ راه حل مشخص و روشنی برای مساله ی کرد در ترکیه دیده نمی شود.(اهمیت4،ضریب4، جمع16)
-در بیانیه ی آتش بس، اتها به پایان جنگ از سوی پ.ک.ک به صورت یک طرفه اشاره شده و هیچ شرطی در برابر جکومت ترکیه گذارده نشده است.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-در بیانیه ی اتش بس، بر ضرورت خروج خروج نیروهای شبه نظامی به آن سوی مرزها تاکید شده است.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-در بیانیه ی آتش بس، مواردی طرح شده است که بر اساس مستندات تاریخی، نمی توان ان را تایید کرد.(اشاره به همکاری کردها و ترک ها در بازه ی زمانی هزار ساله تحت لوای برادری اسلامی) .(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-در بیانیه ی آتش بس، حق تعیین سرنوشت ملت کرد در ترکیه به عنوان یکی از بن مایه های دمکراسی و حقوق بشر به طور کلی نادیده گرفته شده است.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-در بیانیه ی آتش بس، از ذهنیت دولت-ملت در خاورمیانه به عنوان یک ضد ارزش یاد شده است.(اهمیت3،ضریب2، جمع6)
-در بیانیه، از تشکیل جغرافیای اتنیکی و تک ملتی به عنوان یک هدف غیر انسانی که محصول مدرنیته ی سرمایه داری و به معنای انکار اصلیت و موجودیت ملت کرد است سخن به میان آمده است.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-در بیانیه، از جمله ی”هر دو نیروی اصلی و استراتژیک خاورمیانه، دست در دست هم قرار دهند و طبق تاریخ و فرهنگ خود مدرنیته ی دمکراتیک را تاسیس نمایند.” این گونه استنباط می شود که سیاست های صلح طلبانه در صورت تحقق، ترک های اسلام گرای حاکم بر این کشور و کردها را به سوی چشم انداز “نیوعسمانلی” هدایت خواهد کرد.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-در بیانیه اشاره به جمله ی” همانطور که در مدتی نه چندان دور، کردها و ترک ها در چارچوب میثاق ملی، دست به مبارزه ی آزادیخواهانه زدند امروز هم چنین روابطی می تواند در ابعاد گشترده تر برقرار شود” فاقد هرگونه سندیت تاریخی است.(اهمیت2،ضریب2، جمع4)
-در صورت خروج نیروهای پ.ک.ک از مرزهای رسمی، محتمل ترین مکان برای استقرار این نیروها، کوهستان “قندیل” خواهد بود. آیا این نیروها تا ابد در قندیل باقی خواهد ماند؟.(اهمیت3،ضریب3، جمع9)
-آیا در صورت تحقق صلح در ترکیه، تداوم حضور نیروهای شبه نظامی در قندیل، هیچگونه توجیهی خواهد داشت؟.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-حق تعیین سرنوشت ملت کرد برای تاسیس یک سرزمین ملی مستقل، با چه سازوکاری محقق خواهد شد؟.(اهمیت4،ضریب3، جمع12)
-دمکراسی منهای حق تعیین سرنوشت ملی، چگون دمکراسیی خواهد بود؟.(اهمیت4،ضریب3، جمع12)
-در صورتی که گفتگوهای صلح، وارد یک پروسه ی طولانی مدت شود، آیا فرصتی به دولت ترکیه برای عبور از بحران نخواهد داد؟.(اهمیت2،ضریب3، جمع6)
-در صورتی که گفتگوهای صلح، وارد یک پروسه ی طولانی مدت شود، ساختار هرمی پ.ک.ک دچار فرسایش نخواهد شد؟.(اهمیت3،ضریب2، جمع6)
-تغییر رژیم سیاسی سوریه با احتمال نزدیک تر، توانایی نقش آفرینی پ.ک.ک در فضای توازن منطقه ای سوریه و ترکیه را کم رنگ نخواهد کرد؟.(اهمیت3،ضریب2، جمع6)
-تغییر رژیم سیاسی ایران با احتمال دورتر، قدرت مانور پ.ک.ک در رقابت استراتژیک منطقه ای ایران و ترکیه را به حداقل فرونخواهد کاست؟.(اهمیت3،ضریب2، جمع6)
-در صورت محقق نشدن صلح به هر دلیل، نبرد میان پ.ک.ک و دولت ترکیه به چه سطحی تغییر خواهد کرد؟.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-آیا دولت اسلام گرای ترکیه از قدرت مانور کافی در شزایط مذاکره و صلح، برای ازادی رهبر زندانی پ.ک.ک برخوردار خواهد بود؟.(اهمیت3،ضریب2، جمع6)
-چه ضمانت اجرایی برای حرکت از مرحله ی “اعلام اتش بس یک طرفه” به “آتش بس تمام عیار” و در ادامه، “صلح واقعی” وجود خواهد داشت؟.(اهمیت2،ضریب2، جمع4)
-آیا کفه ی ترازوی سود و زیان در حالت صلح، به سوی حکومت ترکیه سنگینی نخواهد کرد؟.(اهمیت4،ضریب3، جمع12)
-مساله ی خوداتکایی اقتصادی پ.ک.ک که اکنون بیشترین درآمد آن، از قبل تسلط بر یک منطقه ی جغرافیایی خاصدر چارچوب مرزهای اقلیم کردستان(و کشور عراق) تامین می شود در صورت تحقق صلح، از یک فرصت، به تهدیدی برای تداوم موجودیت حزب کارگران کردستان تبدیل نخواهد شد؟.(اهمیت4،ضریب1، جمع4)
-آیا این احتمال که بیانیه ی آتش بس، تحت فشارهای سیستم امنیتی ترکیه اماده و بارگذاری شده است منتفی نیست؟.(اهمیت4،ضریب2، جمع8)
-آیا توجیه مطلق موارد مندرج در بیانیه ی “اوجالان” از سوی پ.ک.ک، در ادامه به یک “سرشکست”، برای حزب کارگران کردستان منجر نخواهد گشت؟.(اهمیت4،ضریب1، جمع4)
جمع تهدیدها=189
تحلیل:
با محاسبه و بررسی ها، مشاهده می شود که حالت دوم یعنی: “موفقیت ها، بزرگتر از شکست ها و فرصت ها، کمتر از تهدیدها” به دست می آید:
-حزب کارگران کردستان، با دارا بودن ذخیره ای از ارزش های انباشته در طول سال های مبارزه، توانسته است با عبور از بسیاری مراحل، پر نشیب و فراز، به حزبی تبدیل شود که موفقیت های آن، به صورتی قابل توجه، بیش از شکست هاست و از همین روست که اکنون و در مقطع ویژه ی کنونی، با پشتوانه ای از دستاوردهای فراوان، وارد دوره ی گذار می شود، دوره ای که به مانند همه ی دوران های گذار برای سازمان ها، نهادها، احزاب، گروه ها، دولت ها، جاکمیت ها و کشورها، تهدیدهای بسیاری را فراروی خود، احساس- و البته تجربه- خواهد نمود.
بر اساس مدل”S.W.OT” اکنون، حزب کارگران کردستان برای آینده، چند راهکار پیش روی دارد:
-حداکثر استفاده از نقاط قوت برای حداقل کردن تهدیدها
-حداکثر استفاده از نقاط قوت برای حداکثر بهره برداری از فرصت ها
-حداقل کردن نقاط ضعف برای حداقل کردن تهدیدها
-حداقل کردن نقاط ضعف برای حداکثر بهره برداری از فرصت ها
بر این اساس، مهمترین استراتژی قابل کاربرد با توجه به بزرگتر بودن تهدیدها از فرصت های پیش روی پ.ک.ک، “استراتژی تهاجمی یکپارچه” است، استراتژی که در آن، “مطالبات کلیدی ملت کرد در ترکیه”، باید به صورت کاملا روشن و شفاف، از زمان اعلام آتش بس یک طرفه تا پذیرش آن از سوی دولت ترکیه و شروع مذاکرات طرح شوند.
بر پایه ی همین مدل، “استراتژی تنوع غیرهمگون” در اولویت دوم قرار خواهد گرفت. در این نوع استراتژی، دیپلماسی سیاسی “پ.ک.ک” و “ب.د.پ” در کنار حفظ اهرم نظامی و حتا تقویت آن در هنگامه ی آتش بس و مذاکره، همچنین، طرح و توسعه ی مطالبات فرهنگی در میان توده ها در داخل و خارج از ترکیه، از همیت بسیاری برخوردار خواهد بود.
اتخاذ “استراتژی تدافعی” که بر اساس تقسیم بندی “دیوید”، به معنای “کاهش فعالیت ها”، “واگذاری فعالیت ها” و “انحلال فعالیت ها” است در این دوران و در شرایطی که تهدیدهای رویاروی پ.ک.ک بیش از فرصت ها است می تواند به تقویت تهدیدها و تضعیف فرصت ها در میان مدت تبدیل و کفه ی ترازوی مذاکره را کاملا به سود دولت ترکیه سنگین نماید.
مساله ی دیگری که در صورت اتخاذ یک “استراتژی دفاعی”، ممکن است پ.ک.ک را از موضع بالادست خارج و در وضعیتی دیگر قرار دهد، “سرشکست”هایی است که ممکن است انسجام سازمانی این حزب را در آینده با نابسامانی مواجه سازد:
نخست: “Imitation”کوتاه شدن دوره ی موفقیت به دلیل خروج پ.ک.ک از فاز عملیاتی(مسلحانه) و نوعی برنامه ریزی از سوی دولت ترکیه با هدف”انقراض برنامه ریزی شده” و تلاش برای جایگزین سازی “ب.د.پ”
دوم: “Inertia”دست برداشتن تدریجی پ.ک.ک از تلاش حداکثری و درافتادن به دام انتظار
سوم: “Sub-optimization”افراط در “پرداختن به دیپلماسی و سیاست گفتگو” و تفریط در “مقاومت مسلحانه” در قالب “دفاع مشروع که از آن، به افراط در یک بعد و مسامحه در بعد دیگر” تعبیر می شود.
چهارم: “Change of game”نفس احساس موفقیت در بازی مذاکره و صلح، ممکن است ماهیت بازی در ترکیه را به زیان پ.ک.ک تغییر دهد.
پنجم:”Shift of paradigm”که از آن به عنوان “شکست با بیش از یک نقاب” و یا به بیانی دیگر “دام پارادایم” تعبیر می شود مقطعی است که در آن، گروه های هدف (جامعه ی کردستان در ترکیه، پ.ک.ک و ب.د.پ) به تدریج از حالت اتفاق نظر خارج و مقصد جویی و حاکمیت بر سرنوشت از طریق صلح، از حالت متمرکز جدا خواهد شد.