کتێبخانە

بۆ خوێندنەوەی کتێبەکانم لەسەر ئەم وێنە کلیک بکە.

بێهزاد خۆشحاڵی

ساڵی ١٣٥١ی هەتاوی بەرانبەر بە ١٩٧٢ی زایینی لە گەڕەکی کانی هەیازبەگی شاری سەقز لەدایک بووم. خوێندنی سەرەتایی و ناوەندیم هەر لە زێدەکەم، واتە شاری سەقز تەواو کرد و لە ساڵی ١٣٦٤دا کۆچمان کرد بەرەو شاری سنە.

خوێندنی دواناوەندی و دەورەی سەرەتای زانکۆم هەر لە شاری سنە تێپەڕاند و  دواتر لە ساڵی ١٣٧٥ی هەتاوی بووم بە خوێندکاری زانکۆ کە لە زانکۆی کوردستان کارناسی علومی ئازمایشگاییم وەرگرت و لە زانکۆی بوعەلی سینای هەمەدان لیسانسی ئابووری نەزەریم وەرگرت و دواتر مەستەری مودیریەتم وەرگرت.

وەک نووسەرێکی کوردستان لە بیر و ڕادەربڕینێک کە لە ساڵی ١٣٨٤ی هەتاویدا لە بیرورادەربڕین (نەزەرسەنجی) سەربەخۆ بەناوی پاسارگارد بەرێوە چوو لە نێوان 10 نووسەری هەڵکەوتوو لە 100 ساڵی ڕابردوودا ناوم هاتە نووسین و وەک گەنجترین نووسەر ناسێندرام و خاڵتم پێ بەخشرا.

جگه لە نووسینی بابەت و بەشداریم لە بەرنامە جیاوازەکان توانیومە گەلێ بەرهەم پێش کەش بە کۆمەڵگای کوردەواری و کتێبخانەی کورد بکەم، کە بەشێکی زۆری لە کتێبخانەی ئەم ماڵپەڕەم لەبەردەستدایە.

لە غیاب و نوقسانی گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی کوردستانیدا

لە غیاب و نوقسانی “گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی” کوردستانیدانەبوونیی یان ناتەواویی “گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی” بۆ نەتەوەی کورد، یەکێک لە بنەڕەتیترین قەیرانەکانی ناسنامە و سیاسی بووگن لە سەر ڕێگای وەدیهێنانی خواستە نەتەوەییەکان. جگە لە لاوازی گوتار، ئەم نەبوونیی و ناتەواوییە کاریگەریی نەرێنی پێکهاتەیی و ستراتیژی و دەروونی و سۆزداری و ئەخلاقی لەسەر گشتییەتی پرسی کورد هەبووە،...

بزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیاڵ پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانە

کوردی- فارسیبزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیال پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانەوێناسازیی پەروەردەکراو توانای بنیاتنانەوە و دووبارە دروستکردنەوەی وێنایەک لە نەتەوە، خاک، ڕابردوو، داهاتوو و خودی نەتەوەیی نەک تەنها لەسەر بنەمای واقیعە هەبووەکان و ئەمری واقیع، بەڵکوو لەسەر ئەگەر و ئیمکانە خوازراو و ئەخلاقییەکان چالاک دەکات، گێڕانەوەی نەتەوەیی و یادەوەری کۆ چێ دەکات، گێڕانەوەیەک لە...

بزووتنەوەی نەتەوەیی و تەڵەی ڕیاڵیستی

کوردی- فارسیبزووتنەوەی نەتەوەیی و تەڵەی ڕیاڵیستیگرژی دەروونی نێوان بزووتنەوەی سەربەخۆییخوازانە و ملکەچبوون بۆ پێداویستییەکانی ڕیالیزمی سیاسی دەتوانێت لێکەوتەی قووڵ و هەندێکجاریش قەیراناوی هەبێت لەوانە:دروستبوونی دووانەییەک لە شوناسی سیاسی و شەرعییەتی ناوخۆیی، کەلێنی مەعریفی لەناو بزووتنەوەکەدا، چوونە ژێر پرسیاری شەرعییەتی ڕێوەبەری، نادڵنیایی و دڕدۆنگی لە بڕیارە سەرەکییە سەربەخۆییخواز تەوەرەکان،...

ڕیاڵیزمی دۆشداماو، دۆشداماوی ڕیاڵیستیک و ڕیاڵیزمی واقیعی

کوردی- فارسیڕیاڵیزمی دۆشداماو، دۆشداماوی ڕیاڵیستیک و ڕیاڵیزمی واقیعیئەوەی زۆرجار لەلایەن بەناو نوێنەرانی سیاسیی یان بڕێک ئاکادیمیسییەنی نەتەوەی بێ دەوڵەت لە پرۆسەی ڕزگاریی نەتەوەیی و سەربەخۆیی نەتەوەییدا وەک “ریالیزمی سیاسی” پێشکەش، یان لە قاڵبی داشکێنەرانەدا گەڵاڵە دەکرێت، لە ڕاستیدا “ریالیزمی دۆشداماو” یان “دۆشداماوی ریالیستیک”ە، بە واتای قبووڵکردنی دۆخی...

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایە

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایەتاکتیک “صندلی چهارپایه” در سیرک، تمرکز شیر را  بە چند جهت پخش می کند و شیر ناتوان از تمرکز کامل، نمی تواند در برابر نزدیک شدن شیربان مقاومت کند و در نهایت، با ترس شلاق، زانو می زند. ایالات متحده و غرب، در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران، از تاکتیکی...

بزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیاڵ پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانە

کوردی- فارسیبزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیال پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانەوێناسازیی پەروەردەکراو توانای بنیاتنانەوە و دووبارە دروستکردنەوەی وێنایەک لە نەتەوە، خاک، ڕابردوو، داهاتوو و خودی نەتەوەیی نەک تەنها لەسەر بنەمای واقیعە هەبووەکان و ئەمری واقیع، بەڵکوو لەسەر ئەگەر و ئیمکانە خوازراو و ئەخلاقییەکان چالاک دەکات، گێڕانەوەی نەتەوەیی و یادەوەری کۆ چێ دەکات، گێڕانەوەیەک لە...

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایە

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایەتاکتیک “صندلی چهارپایه” در سیرک، تمرکز شیر را  بە چند جهت پخش می کند و شیر ناتوان از تمرکز کامل، نمی تواند در برابر نزدیک شدن شیربان مقاومت کند و در نهایت، با ترس شلاق، زانو می زند. ایالات متحده و غرب، در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران، از تاکتیکی...

تێڕوانینێک بۆ هەڵسووکەوتە دەروونییە نێوحیزبییەکان لە دیاسپۆڕای کوردی ڕۆژهەڵات، بە جەختکردنەوە لە سەر شەڕی خۆیشک و براکوژی و پێشنیاری ڕێگا چارەکان

تێڕوانینێک بۆ هەڵسووکەوتە دەروونییە نێو حیزبییەکان لە دیاسپۆڕای کوردی ڕۆژهەڵات، بە جەختکردنەوە لەسەر پرسی شەڕی خۆیشک و براکوژی (دیمۆکڕات و کۆمەڵە) و پێشنیاری ڕێگاچارەکان.پوختە:لە هەشتاکانی سەدەی ڕابردوو، بزووتنەوەی کورد لە ڕۆژهەڵات (حیزبی دێموکرات و کۆمەڵە) دوای پاشەکشەی سەربازی لە دژی کۆماری ئیسلامی ڕووبەڕووی ململانێی ناوخۆیی خوێناوی و “شەڕی خۆیشک و براکوژی” بوونەوە. ئەم خوێنڕشتنە...

کاریگەری سووراوی لێو و ڕێبەرە سیاسییەکانی کوردستان، نموونەی ڕۆژهەڵات و ئەوانیتریش

دەروونناسی خۆماڵیکاریگەری سووراوی لێو و ڕێبەرە سیاسییەکانی کوردستان، نموونەی ڕۆژهەڵات و ئەوانیتریشلە دەروونناسی ئابووریدا، کاریگەری سووراوی لێو ئاماژەیە بۆ دیاردەیەک کە لە کاتی قەیرانی ئابووریدا، مرۆڤەکان ڕوو لە کڕینی کاڵای بچووکی لووکس دەکەن بۆ ئەوەی هەست بە کۆنترۆڵکردن یان دڵخۆشبوون بکەن. هەرچەندە ئەم دیاردەیە زیاتر لە بواری بەکاربەرگەرایی و ئابووریی تاکدا شیکاری بۆ دەکرێت بەڵام...

Magical Realism in Trumps´s Politics: Beyond the Madman Theory

Behzad Khoshhali English- فارسیMagical Realism in Trump’s Politics: Beyond the Madman TheoryIntroductionMagical realism is a literary style in which unreal, extraordinary, or even supernatural elements are seamlessly integrated into a thoroughly realistic setting—elements that characters accept as natural. Known primarily through Latin American literature, magical realism blurs the line between...

هێزی سیاسی کوردی و مەترسی میکرۆفاشیسم بە کوردی: من ئاغا و تۆ ئاغا کێ جێمان بۆ ڕاخا پێناسەی میکرۆفاشیسم: ئەم چەمکە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ وەسفکردنی هەڵسوکەوتە فاشیستییەکان لە ئاستی “تاکەکەسی”، “کۆمەڵایەتی” یان “ڕێکخراوەیی” و “سازمانی” و “حیزبی”دا بەکاردەهێنرێت کە لە ئاستێکی بچووکتردا ڕوودەدەن بە بەراورد لەگەڵ فاشیزمی حکوومەتی بەڵام هێشتا هەمان بنەما یان تایبەتمەندی...

جیهانی کوردستانی و سیاسەتی کوردی باسی “پێکەوە ژیانی ئاشتییانە” شتێکە و گرینگی ژێئۆستراتژیک و ژێئۆپۆلیتیکی ناوچەکان بۆ نەتەوەیەک کە لە ڕەوتی “نەتەوە- دەوڵەت سازی”دایە شتێکی دیکە.  ورمێ بۆ ئەوان دەروازەی سەپاندنی جیهانی تورکە و بۆ ئێمە چەقی جیهانی کوردستانی، کەرکووک و مووسڵ بۆ ئەوان، سنووری جیهانی تورک و عەرەبە و بۆ ئێمە سنووری جیهانی کوردستانی، ...

تبعیض سیستماتیک مضاعف و آپارتاید پنهان، نمونە ارومیەارومیە، نقدە، ماکو، خوی، تکاب، سلماس، پلدشت و شاهین دژ در مناطق شهری و روستایی، هم در قالب تبعیض کلی حاکمیت ایرانی و هم در قالب حاکمیت محلی  گروە قومی خاص مورد حمایت تهران، “تبعیض سیستماتیک مضاعف” را تجربە می کند. مسالە تبعیض سیستماتیک حاکمیت ایرانی بر ملت...

تێکچوونی ناسنامەپارچەبوونیەکێک لە کاریگەرییە هەرە گرینگەکانی داگیرکاری بە تایبەت ئەگەر دەمێکی درێژ بخایەنێت “تێکچوونی ناسنامەپارچەبوون” (DID)ە کە کارتێکەری قووڵی مەعریفی و دەروونی بە شێوازی تاک و کۆ لە سەر مرۆڤی داگیرکراو دادەنێت و دوابەدوای پلان و سیاسەتەکانی فەرهەنگی و کۆمەڵایەتی داگیرکەر، سەرەتا دەبێتە هوکاری “دیسترۆفی ناسنامەیی”  یان “وەرینی شوناس” و “پارچەپارچەبوونی شوناس” و دوای...

ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی، کوردستان، تۆتالیتاریزمی پێچەوانەکراو

کوردی- فارسی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی، کوردستان، تۆتالیتاریزمی پێچەوانەکراو تۆتالیتاریزمی پێچەوانەکراو هەمان شتەکانی تۆتالیتاریزم دەکات؛ بە ناوی یاسا، بە ناوی دیموکراسی، بە ناوی ئازادی. دەسەڵاتێکی خەیاڵی، ئەرکێکی پاساوهێنەرەوە درووست دەکات، دوژمنێک پێناسە دەکات کە دەسەڵاتی دینامیکی هەیە بەڵام شوێنەکەی ڕوون نییە، کۆت و بەند بۆ دیموکراسی و ئازادی دروست دەکات، بە وەهمی میدیای ئازاد بیرکردنەوەکان کۆنترۆڵ و...

دەربارەی ساختەکارەکانی ئەم ڕۆژانە/ دربارە شیادان این روزها

کوردی- فارسی دەربارەی ساختەکارەکانی ئەم ڕۆژانە/ دربارە شیادان این روزها لادان لە زانست بە قازانجی ئایدۆلۆژیا و تەماح، یان بۆ هێرشکردنە سەر سەرکەوتنێک دیاردەیەکی نوێ نییە و “حەقیقەتی درۆیینی جێگرەوە” و “هەواڵی ساختە” و “زانیاری ساختە” هەمیشە بۆ ڕەشکردن و فریودانی پاڵنەرەکان و تەمومژاویکردنی ڕاستییەکان بەکارهێنراون.  بەتایبەت ئەم بابەتە لە بواری سیاسەتدا زۆر فراوانە بۆ...

بەرپرسایەتی حیزبەکان لە نێوان فارشیزمی ئێرانی و خواستی نەتەوەیی گەل

کوردی- فارسی بەرپرسایەتی حیزبەکان لە نێوان فارشیزمی ئێرانی و خواستی نەتەوەیی گەل گۆڕانکاری لە هزری حیزبی، گۆڕانکاری لە ئامانجی حیزبی، گۆڕانکاری لە پرەنسیپەکانی حیزبی، گۆڕانکاری لە بەرنامەکانی حیزبی، گۆڕانکاری لە پرۆسەکان، و گۆڕانکاری لە جێبەجێکردن، گرنگترین و یەکەمین کردەوەی دەسبەجێیە بۆ لایەنە کوردستانییەکان بەرامبەر بە داواکارییەکانی نەتەوەی کوردستانی لە ڕۆژهەڵات و هەڵوێستی ڕوونی حاکمییەتی ئێرانی...

دوا بابەتەکان

لە غیاب و نوقسانی گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی کوردستانیدا

لە غیاب و نوقسانی “گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی” کوردستانیدانەبوونیی یان ناتەواویی “گێڕانەوەی نەتەوەیی ناوەندی” بۆ نەتەوەی کورد، یەکێک لە بنەڕەتیترین قەیرانەکانی ناسنامە و سیاسی بووگن لە سەر ڕێگای وەدیهێنانی خواستە نەتەوەییەکان. جگە لە لاوازی گوتار، ئەم نەبوونیی و ناتەواوییە کاریگەریی نەرێنی پێکهاتەیی و ستراتیژی و دەروونی و سۆزداری و ئەخلاقی لەسەر گشتییەتی پرسی کورد هەبووە،...

بزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیاڵ پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانە

کوردی- فارسیبزووتنەوەی نەتەوەیی؛ وێناسازیی پەروەردەکراو بەرانبەر بە ڕیال پۆلیتیکی بەرهەڵستکارانەوێناسازیی پەروەردەکراو توانای بنیاتنانەوە و دووبارە دروستکردنەوەی وێنایەک لە نەتەوە، خاک، ڕابردوو، داهاتوو و خودی نەتەوەیی نەک تەنها لەسەر بنەمای واقیعە هەبووەکان و ئەمری واقیع، بەڵکوو لەسەر ئەگەر و ئیمکانە خوازراو و ئەخلاقییەکان چالاک دەکات، گێڕانەوەی نەتەوەیی و یادەوەری کۆ چێ دەکات، گێڕانەوەیەک لە...

بزووتنەوەی نەتەوەیی و تەڵەی ڕیاڵیستی

کوردی- فارسیبزووتنەوەی نەتەوەیی و تەڵەی ڕیاڵیستیگرژی دەروونی نێوان بزووتنەوەی سەربەخۆییخوازانە و ملکەچبوون بۆ پێداویستییەکانی ڕیالیزمی سیاسی دەتوانێت لێکەوتەی قووڵ و هەندێکجاریش قەیراناوی هەبێت لەوانە:دروستبوونی دووانەییەک لە شوناسی سیاسی و شەرعییەتی ناوخۆیی، کەلێنی مەعریفی لەناو بزووتنەوەکەدا، چوونە ژێر پرسیاری شەرعییەتی ڕێوەبەری، نادڵنیایی و دڕدۆنگی لە بڕیارە سەرەکییە سەربەخۆییخواز تەوەرەکان،...

ڕیاڵیزمی دۆشداماو، دۆشداماوی ڕیاڵیستیک و ڕیاڵیزمی واقیعی

کوردی- فارسیڕیاڵیزمی دۆشداماو، دۆشداماوی ڕیاڵیستیک و ڕیاڵیزمی واقیعیئەوەی زۆرجار لەلایەن بەناو نوێنەرانی سیاسیی یان بڕێک ئاکادیمیسییەنی نەتەوەی بێ دەوڵەت لە پرۆسەی ڕزگاریی نەتەوەیی و سەربەخۆیی نەتەوەییدا وەک “ریالیزمی سیاسی” پێشکەش، یان لە قاڵبی داشکێنەرانەدا گەڵاڵە دەکرێت، لە ڕاستیدا “ریالیزمی دۆشداماو” یان “دۆشداماوی ریالیستیک”ە، بە واتای قبووڵکردنی دۆخی...

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایە

غرب، ایران و تاکتیک صندلی چارپایەتاکتیک “صندلی چهارپایه” در سیرک، تمرکز شیر را  بە چند جهت پخش می کند و شیر ناتوان از تمرکز کامل، نمی تواند در برابر نزدیک شدن شیربان مقاومت کند و در نهایت، با ترس شلاق، زانو می زند. ایالات متحده و غرب، در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران، از تاکتیکی...