(سند: فایل های صوتی مذاکرات محمد رضا پهلوی وعلی امینی)
….شاه: از شما می خواهم با هر نفوذی که دارید در این آخوندها، به این ها بگویید که آقا شما خوب ساکت بنشینید دیگر!
امینی: بله بله! بنده با اجازه ی اعلی حضرت این کار را می کنم و صبح هم کرده ام. که یکی یکی ببینم، جمعشان بکنم که واقعا ببینم توافق را با کی می کنند….
شاه: حالا آن برای بعد است.
امینی: بله! حالا عجالتا با یک کاری آنها را آرام بکنیم.
شاه: الان اینها تا دوره ی اجرای کامل نظم و آرامش در مملکت باید سکوت بکنند.
امینی: بله بله!
شاه: شما هرچه می توانید مردم را دعوت کنید به آرامش و خوش باوری.
امینی: من تلاشم از قبل همین بوده و حالا بیش تر باید بشود.
شاه: آرامش و خوش باوری….بگویید از آن راه که به جایی نمی رسید. می خواهید میرزا کوچک خان را در رشت بلند کنند؟ می خواهید تجزیه بشود مملکت؟ یا کردستان، آن حرف ها را بزنند؟ خب آن که به جایی نمی رساند شما را! حالا این دفعه سکوت کنید و آرامش. ببینید چه می شود! بنده هم ناچارم که بالاخره آن سیاست لیبراسیون اصلی یعنی دموکراتیکم را ادامه بدهم به همان دلایل که شماها می دانید….
و….
****
شاه در گرماگرم انقلاب ایران نگران چه بود؟ شاید خوب می دانست تنها زور عریان بوده است که در طول تاریخ، کردستان را به ایران گره زده است؟ و کشوری که روی این گسل ایستاده است سرانجام روزی با تکانه های زمین لرزه فرخواهد پاشید.
یا با ترفند “سکوت کنید تا ایران تجزیه نشود” همان راهی را می خواست برود که پیش از او نیز رفته بودند و پس از او نیز در بر همان پاشنه چرخید (و هنوز هم می چرخد)؟
و یک نکته ی دیگر: آخوندها قرار بود با که؟ و بر سر چه توافق کنند؟….
منبع: فایل های صوتی مذاکرات علی امینی و رضا پهلوی، موسسه ی مطالعات و پژوهش های سیاسی، 1393
توضیح: علی امینی نخست وزیر ایران در فاصله ی اردیبهشت 1340 تا تیر1341 و مشاور عالی محمد رضا پهلوی از میانه ی دهه ی پنجاه تا انقلاب 57 است. این اسناد، متن گفتگوهای امینی و شاه ایران در آبان 57 و دی ماه همان سال است.
“هیچ قطعیتی، شعور را تربیت نخواهد کرد”
(سند وزارت خارجه ی بریتانیا)