سەبارەت بە سەربەخۆییخوازی و ناسیونالیزم

کوردی- فارسی
سەبارەت بە سەربەخۆییخوازی و ناسیونالیزم
پێش یەک: ڕووبەڕووبوونەوەو سووک نرخاندنی ڕۆڵی حیزب و هێزەکانی کوردستان هەرگیز لە قەبارەی سەربەخۆییخوازی و ناسیۆنالیزمدا جێی نابێتەوە.
یەک: توخمی نەتەوەیی لە سادەترین پێناسەدا مانای ئەوەیە کە فەرهەنگی هاوبەش، بە فەرمی ناسراوەو چێنراوە. هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر توخمه‌ لیبراڵه‌كه‌ له‌ ته‌نیشت ناسیۆنالیزمدا دابنێین، ئه‌ مانا ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ هه‌موو ئه‌ندامانی گرووپێكی نه‌ته‌وه‌یی، وه‌ك هاووڵاتی، یه‌ك مافیان هه‌یه‌.
دوو: لە دونیای ئەمڕۆدا، ناسیۆنالیزم ڕێگەیەک پێشکەش بە مرۆڤەکان دەکات بۆ ئەوەی هەست بە لەنگەرخستن بکەن لە جیهانێکی گلۆبالیزەدا. لە ناسیۆنالیزمدا خەڵکی گرووپێکی نەتەوەیی دەیانەوێت هەست بە پەیوەندیی بەو خەڵکەوە بکەن کە پێیان دەڵێن شارۆمەند.
سێ: ناسیۆنالیزمێکی لیبراڵ، ئەو رێبازەیە کە هەوڵدەدات هەستی سەربەخۆیی و تێگەیشتن لە نێو گروپی نەتەوەیی دروست بکات و مافە مەدەنییەکانی خەڵکی نەتەوەیەک بپارێزێت و سەبارەت بە نەتەوەیەکی بندەست یان نەتەوەیەک کە لە پرۆسەی پێکهێنانی دەوڵەتدایە، بۆ پاراستن گرووپی نەتەوەیی دژی نایەکسانی و جیاکاری نەژادی، ڕەگەزی، ئایینی، یان هەر نایەکسانی و هەڵاواردنێکی گروپی دەسەڵاتدار، خەبات دەکات.
چوار: ناسیۆنالیزم، بە مانایەکی تر، غرووری نەتەوەیی کەڵەکەبووی گروپێکە کە خۆی بە نەتەوە پێناسە دەکات و هەوڵدەدات چوارچێوەیەک بۆ شوناسی نەتەوەیی وەک پێکهاتەیەکی ڕەوا و سروشتی و تێگەیشتوو دروست بکات.
پەنج: گەلان لە ناسیۆنالیزمدا، هەروەها جەماعەتی ئەخلاقین، واتە سنوورە نەتەوەییەكان، سنووری ئەخلاقی شەرعییت پێدراون و هیچ شتێكی ناسروشتی و بێ ئەخلاقی نییە لە هەستكردن بە بەرپرسیاریەتی و پەیوەندیكردن بە هاونیشتمانی یان خزم و كەسوكارەوە.
شەش: لە پێوەندی گلۆبالیزم و ناسیۆنالیزمدا، “کوام ئایپا” بە پێشنیارکردنی چەمکی “کۆسمۆپۆلیتیزمی ڕیشەدار” ، ئەم پێوەندییە پێناسە دەکات، وەک ڕەوتێکی ئەخلاقی جیهانی کە “سەر بە نەتەوەییبوون” سەرەڕای دەسەڵات و سوودمەندییەکەی بە فەرمی دەناسێت.
حەوت: لە ناوەڕۆکی ناسیۆنالیزمی لیبراڵدا ئەو بیرۆکەیە هەیە کە گەلان لە تاکەکان پێکهاتوون کە مافی سروشتی و ڕەهایان هەیە، بۆیە ناسیۆنالیزمێکی لیبراڵ پاراستن و ڕێزگرتن لە هێما و نەریتی نەتەوەیی لەگەڵ پابەندبوون بە بنەما لیبراڵ دیموکراتیکەکان ئاوێتە دەکات.
هەشت: ناسیۆنالیزم واتە دروستكردن و كاركردن لە سیستەمێكدا كە هاوڵاتیانی دەوڵەتی نەتەوەیی هەست بكەن بەشداری ژیانی مەدەنی دەكەن و كاریگەرییان لەسەر دەسەڵات هەیە.
نۆ: لە ناسیۆنالیزمدا شارۆمەندانی گروپێکی نەتەوەیی هاندەدرێن هەست بە داهاتوویەکی هاوبەش بکەن، کە بە بەهاگەلێک کە ڕەگ و ڕیشەیان لە نەریتی نەتەوەکەیاندا داکوتاوە، لە پرۆژەیەکی کۆمەڵایەتی و سیاسیدا یەکدەگرن.
دە: ناسیۆنالیزم گەرەنتی مافی تاکی یەکسان بۆ هەموو هاووڵاتیانی دەکات، ئەو “ئێمە”ی کە لە دژی “ئەوان” دادەنێت، “ئەوانە”ن کە لە دەرەوەی نەتەوەن، نەک ئەو هێزانەی کە سەر بە نەتەوەن.
یازدە: ناسیۆنالیزمێکی گشتگیر نەک تەنها وەڵامی هۆگرو بکەرانی ڕاست دەداتەوە بەڵکو وڵامی سیاسەتی ناسنامەیی دەداتەوە کە لە چەپەوە سەرچاوە دەگرێت؛ ئەو هێزەی کە بەدوای یەکسانی و دووبارە دابەشکردنەوەدا دەگەڕێت لە سیاسەت و ئابووریدا.
دوانزە: هەر بزووتنەوەیەک ئیدیعای سەربەخۆیی و ناسیۆنالیزم بکات لە کوردستانداو هاوکات بزووتنەوە یان حیزبێکی کوردی وەک ئەویدی خۆی پێناسە بکات، دەتوانێت هەر شتێک بێت، بەڵام نە ناسیۆنالیستە و نە سەربەخۆییخواز….

Rooted Cosmopolitanism
بۆ زانیاری زۆرتر:
Paul Gross, The Case of Liberal Nationalism, American Interest, 2020

دربارە ناسیونالیسم و استقلال طلبی
صفر: رویارویی و تقلیل دادن نقش احزاب و نیروهای کوردستانی، هرگز در قالب استقلال طلبی و ناسیونالیسم نمی گنجد.
یک: عنصر ملی در ساده ترین تعریف، به این معنی است که فرهنگ مشترک، به رسمیت شناخته شده و پرورش می یابد. همچنین اگر عنصر لیبرال را نیز در کنار ناسیونالیسم قرار بدهیم بدین معنا است که همه اعضای یک گروه ملی، مانند یک شهروند، حقوق یکسان دارند.
دوم: در جهان امروز، ناسیونالیسم راهی به مردم ارائه می دهد تا در دنیایی جهانی شده احساس لنگر انداخته شدن کنند. در ناسیونالیسم، مردمان یک گروه ملی می خواهند احساس کنند با افرادی که همشهریان خود می نامند ارتباط برقرار کنند.
سوم: یک ناسیونالیسم لیبرال، رویکردی است که به دنبال ایجاد احساس تعلق و ادراک آن در میان گروه ملی است، از حقوق مدنی افراد یک ملت محافظت می کند، و در مورد یک ملت تحت سلطه یا یک ملت در روند دولت سازی، برای حفط گروه ملی در برابر نابرابری ها و تبعیض های نژادی، جنسیتی، مذهبی و یا هر نابرابری و تبعیض گروه سلطه مبارزه می کند.
چهارم: ناسیونالیسم به معنایی دیگر، غرور ملی انباشته گروهی است که خود را ملت نامیده است و به دنبال چارچوب سازی برای هویت ملی به مثابه یک مولفه مشروع، طبیعی و قابل درک است.
پنجم: ملت ها مهم تر از همه در ناسیونالیسم، جماعت های اخلاقی نیز هستند یعنی باید مرزهای ملی، به طور مشروع، مرزهای اخلاقی باشند و هیچ چیز غیر طبیعی یا غیر اخلاقی در مورد احساس مسوولیت و ارتباط با هموطنان ملی یا خویشاوندان وجود ندارد.
ششم: در رابطه با جهانی شدن و ناسیونالیسم، “کوام آیپا” با طرح اصطلاح “جهان وطنی ریشه دار” ، آن را یک گرایش اخلاقی جهانی تعریف می کند که با وجود قدرت و فایده، “تعلق ملی” را به رسمیت می شناسد.
هفتم: در قلب ناسیونالیسم لیبرال، این ایده وجود دارد که ملت ها از افرادی تشکیل شده اند که دارای حقوق ذاتی و مطلق هستند بنابراین یک ناسیونالیسم لیبرال، حفظ و احترام به نمادها و سنت های ملی را با تعهد منطبق به اصول لیبرال دمکراتیک ترکیب می کند.
هشتم: ناسیونالیسم به معنای ایجاد و عمل کردن در سیستمی است که شهروندان یک ملت- دولت، احساس کنند در زندگی مدنی مشارکت داردن و بر قدرت، تاثیرگذاری دارند.
نهم: در ناسیونالیسم، شهروندان یک گروه ملی تشویق می شوند که در یک پروژه اجتماعی و سیاسی، احساس کنند بخشی از آینده ای مشترک هستند که توسط ارزش هایی که ریشه در سنت ملتشان دارند متحد شده اند.
دهم: ناسیونالیسم، حقوق فردی برابر را برای همه شهروندان خود تضمین می کند و “ما”یی که در برابر “آنها” قرار می دهد “آنها”یی هستند که خارج از جایگاه ملت قرار دارند نه نیروهایی که متعلق به ملت هستند.
یازدهم: یک ناسیونالیسم فراگیر، نه تنها به انگیزه های مرتبط با راست پاسخ می دهد بلکه به سیاست های هویتی ناشی از چپ نیز پاسخ می دهد که به دنبال برابری و توزیع مجدد در سیاست و اقتصاد است.
دوازدهم: هر جریان مدعی استقلال طلبی و ناسیونالیسم در کوردستان، که یک جریان یا حزب کوردستانی را به عنوان دیگری خود تعریف می کند می تواند هر چیزی باشد اما نه ناسیونالیست است و نه استقلال طلب….