نموونەیەک بۆ جارنامەی سەربەخۆیی کوردستان

کوردی- فارسی
نموونەیەک بۆ جارنامەی سەربەخۆیی کوردستان
دەربارەی جاڕنامەی سەربەخۆیی ئەمریکا
لە جاڕنامەی سەربەخۆیی ئەمریکا لە کۆنگرێسی ٤ی تەمموزی ١٧٧٦دا، هاتووە: لە شوێنێکدا لە ڕەوتی ڕووداوە مرۆییەکاندا، پێویستە گەلێک ئەو گرووپە سیاسییانە هەڵبوەشێنێتەوە کە بە ئەویدییەوە گرێداوە، و لەنێوان دەسەڵاتەکانی گۆی زەوی، جیا ببنەوەو سەربەخۆ بن. ئەو پێگەی یەکسانەی کە یاساکانی سروشت و خودای سروشت ڕێگەیان پێدەدەن، بەهۆی ڕێزگرتن لە بۆچوونی مرۆڤەکان، پێویستی بەوەیە کە ئەو هۆکارانە ڕابگەیەنن کە ناچاریان دەکەن جیاببنەوە.
ئێمە ئەم ڕاستیانە بە ئاسایی دەزانین کە هەموو مرۆڤەکان بە یەکسانی دروستکراون، کە لەلایەن دروستکەرەکەیانەوە هەندێک مافی بێبەشنەکراویان پێبەخشراوە، کە لەنێویاندا ژیان و ئازادی و بەدواداچوون بۆ بەختەوەری هەیە. حکومەتەکان لەناو خەڵکدا دادەمەزرێن و دەسەڵاتە دادپەروەرەکانیان لە ڕەزامەندی حکومڕانەوە وەردەگرن، کە هەرکاتێک هەر جۆرە حکومەتێک بوو بە وێرانکەر بۆ ئەم ئامانجانە، ئەوە مافی خەڵکە کە بیگۆڕێت یان هەڵیبوەشێنێتەوە، و حکومەتێکی نوێ دابمەزرێنێت. بۆ ئەوەی خۆیان لەسەر ئەو جۆرە بنەمایانە بنیات بنێن، و دەسەڵاتەکانیان بەو شێوەیە ڕێکبخەن کە پێدەچێت زۆرترین کاریگەری لەسەر سەلامەتی و خۆشبژیویان هەبێت.
لە بەشێکی دیکەی ئەم ڕاگەیاندنەدا دەخوێنینەوە:
کاتێک شەمەندەفەرێکی دوورودرێژ لە خراپ بەکارهێنان و دەستبەسەرداگرتن، هیچ هیوایەک بۆ کەمکردنەوەی ستەمکاری ڕەها نیشان نادات، ئەوە مافی ئەوانە، ئەرکی ئەوانە، حکومەتێکی لەو جۆرە بڕوخێنن و پارێزەری نوێ بۆ ئاسایشی داهاتوویان دابین بکەن. ئازاری سەبر و ئازاری ئەم کۆلۆنیانە بەم شێوەیە بووە.
وە ئەمە ئەو پێویستیەیە کە ناچاریان دەکات سیستەمی حکومەتەکانی پێشوویان بگۆڕن.
بۆ سەلماندنی ئەمە با راستگۆیانە هۆکارەکان بخرێنە بەردەم جیهان.
دواتر، شا جۆرج سێیەم ڕووبەڕووی تۆمەت دەبێتەوە بە مامەڵەکردن دژی بەرژەوەندی گشتی، قەدەغەکردنی دەرکردنی یاسای بەپەلە لە لایەن بەرپرسان، ئاگادارنەبوون لە داواکارییەکان،
ماندووکردنی خەڵک و نوێنەران لە بەدواداچوونی داواکاری و هەڵوەشاندنەوەی ئەنجوومەنی نوێنەران و دژایەتیکردنی مافەکانی خەڵک و ڕێگریکردن لە هەڵبژاردنی نوێنەرانی خەڵک و ڕێگریکردن لە جێبەجێکردنی یاساکانی تەرخانکردنی زەوی و مافی کۆچبەران و پەکخستنی ئیدارەی دادپەروەری و دامەزراندنی فەرمانگەو دامەزراوەی نوێ بۆ هەراسانکردنی خەڵک لە ڕێگەی بریکارەکانەوە بۆ جەلادە ناوخۆییەکان و…
لە بەشێکی دیکەی ئەم بەیاننامەیەدا هاتووە؛
داواکارییە یەک لەدوای یەکەکانمان، تەنها بە برینداربوونی دووبارە وەڵام دراوەتەوە. شازادەیەک کە بەم شێوەیە کارەکتەری بە هەموو کردارێک دیاری کراوە کە ڕەنگە پێناسەی ستەمکارێک بکات، ناشایستەیە کە فەرمانڕەوای گەلێکی ئازاد بێت. هەروەها گەلی بەریتانیا گوێی لە دەنگی دادپەروەری ئێمە نەداوەو گوێی خۆی خنیوە.
لە کۆتاییدا لە بەیاننامەکەدا هاتووە کە ئەم کۆلۆنیانە یەکگرتوون و مافی ئەوەیان هەیە حکومەتی ئازاد و سەربەخۆ بن. ئەوان لە هەموو بەیعەتێک بۆ جێگری پادشای بەریتانیا بێبەش دەکرێن و هەموو پەیوەندییەکی سیاسی نێوان ئەوان و حکومەتی بەریتانیا بە تەواوی هەڵوەشاوەتەوە و دەبێت هەڵبوەشێتەوە.
و وەک دەوڵەتی ئازاد و سەربەخۆ، دەسەڵاتی تەواویان هەیە بۆ بڕیاری شەڕ، ئاشتی، چوونە ناو هاوپەیمانی، دامەزراندنی بازرگانی و ئەنجامدانی هەموو کردار و کارەکانی دیکە کە دەوڵەتە سەربەخۆکان دەتوانن بیکەن.
—–
درباره اعلامیه استقلال آمریکا
در اعلامیه استقلال آمریکا در کنگره، ٤ ژوئیه ١٧٧٦ آمده است: زمانی در جریان رویدادهای انسانی، لازم است که یک قوم، گروه های سیاسی را که آنها را با دیگری مرتبط کرده اند منحل کند و در میان قدرت های زمین، قدرت های جداگانه و مستقل را به دست گیرد. موقعیت برابری که قوانین طبیعت و خدای طبیعت به آنها اجازه می دهد، احترام شایسته به عقاید بشر ایجاب می کند که آنها باید عللی را که آنها را به جدایی وادار می کند اعلام کنند.
ما این حقایق را بدیهی می دانیم که همه انسان ها برابر آفریده شده اند، که توسط خالق خود حقوق غیرقابل انصراف خاصی به آنها اعطا شده است، که از جمله آنها می توان به زندگی، آزادی و جستجوی خوشبختی اشاره کرد. حکومت‌ها در میان مردم ایجاد می‌شوند و اختیارات عادلانه خود را از رضایت حکومت‌شوندگان می‌گیرند، که هرگاه هر شکلی از حکومت مخرب این اهداف شود حق مردم است که آن را تغییر دهند یا لغو کنند، و حکومت جدیدی ایجاد کنند. بنیان خود را بر چنین اصولی بنا نهاده و اختیارات خود را به گونه ای سازماندهی کنند که به نظر می رسد به احتمال زیاد بر ایمنی و سعادت آنها تأثیر بگذارد.
در بخش دیگری از این اعلامیه می خوانیم:
هنگامی که یک قطار طولانی از سوء استفاده ها و غصب ها، امیدی برای کاهش استبداد مطلق نشان نمی دهد این حق آنهاست، وظیفه آنهاست که چنین حکومتی را کنار بزنند و برای امنیت آینده خود نگهبانان جدیدی فراهم کنند. رنج صبورانه این مستعمرات چنین بوده است.
و این ضرورتی است که آنها را مجبور می کند تا سیستم های حکومتی قبلی خود را تغییر دهند. برای اثبات این موضوع، اجازه دهید دلایل، صادقانه به دنیا ارائه شود.
در ادامه، پادشاه جورج سوم، با اتهاماتی روبرو می شود که عمل کردن بر خلاف مصالح عمومی، منع کردن گماشتگان رسمی از تصویب قوانین فوری، عدم رسیدگی به درخواست ها،
خسته کردن مردم و نمایندگان از پیگیری مطالبات، انحلال مجلس نمایندگان و مخالفت با حقوق مردم، جلوگیری از انتخاب نمایندگان مردم، ممانعت از اجرای قوانین تخصیص زمین و حقوق مهاجران، اخلال در اجرای عدالت، تاسیس ادارات و نهادهای جدید برای آزار مردم از طریق ماموران، برتری دادن نیروهای نظامی بر قانون، تلاشبرای قطع تجارت آمریکا با جهان، تحمیل مالیات بدون رضایت، غارت سرمایه ها، و گسیل ارتش برای مرگ و ویرانی و ستم، ویران کردن شهرها، به کارگیری مزدوران از طریق مسلح کردن آنها و تبدیل کردن آنها به جلادان محلی و…
در بخش دیگری از این اعلامیه آمده است:
درخواست‌های مکرر ما فقط با جراحت مکرر پاسخ داده شده است. شاهزاده ای که شخصیتش بدین ترتیب با هر عملی که ممکن است یک ظالم را تعریف کند مشخص می شود شایسته نیست که فرمانروای مردمی آزاد باشد. همچنین مردم بریتانیا گوش خود را در برابر صدای عدالت ما کر کرده اند.
سرانجام این بیانیه می گوید که این مستعمرات، متحد هستند و حق دارند که دولت های آزاد و مستقل باشند. آنها از تمام وفاداری به ولیعهد بریتانیا مبرا هستند و تمام ارتباطات سیاسی بین آنها و دولت بریتانیای کبیر، کاملاً منحل شده و باید منحل شود.
و اینکه به عنوان کشورهای آزاد و مستقل، قدرت کامل برای اعمال جنگ، انعقاد صلح، انعقاد ائتلاف، ایجاد تجارت، و انجام سایر اعمال و کارهایی که کشورهای مستقل ممکن است انجام دهند را دارند.