پێویستییەکانی دیپلۆماسی کوردستانی

کوردی- فارسی

پێویستییەکانی دیپلۆماسی کوردستانی

دانوستانە فرەلایەنەکان بە چەندین لایەن و چەندین پرس و چەندین ڕۆڵ و چەندین بەها تایبەتمەندن. ئاستی ئاڵۆزییەکەی زۆر لە دیپلۆماسی دوولایەنە زیاترە و پێویستی بە لێهاتوویی پێچیدە هەیە.

ئالنگاری بەردەم کوردستان لە ڕووبەڕووبوونەوەی حکومەتی داسەپاو لە تاران، ئۆپۆزسیۆنی بانگەشەکەری حکوومەت، نەبوونی هاوسەنگی هێز، هاوکات لەگەڵ پرەنسیپ و بەها و ڕێکخستن، کێشە و تەنگەژەو لەمپەر، بۆ کوردستان دروست دەکات، ئەمەش پێویستی دیپلۆماسی فرەڕەهەند و هەڵسەنگاندنی واقێعی زۆرتر دەکات

مەعجەرەی نەتەوەی کورد، کورت و لاوازن و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش، ​​دیپلۆماسی بە ڕووکردی کارلێککردن، عەقڵانیتر و لۆژیکیترە لە ڕێبازی ڕووبەڕووبوونەوە.

چ شتێک؟ چۆن؟ بۆ چی؟ پێویستە چی بکرێت؟و بۆچی نا؟ کە بۆ کورد و حاکمییەتی ئێرانی (حکوومەت و ئۆپۆزسیۆن)، لە ڕووی ئامانج و سروشت و ڕەفتارەوە لەگەڵ یەکتردا ناکۆکییان هەیە و لە پرەنسیپ و بەهاکانیشدا هەرواتر، پێویستیان بە ئامراز و هەوڵ و فۆرمی دیپلۆماسی تایبەت هەیە کە لەسەر بنەمای هەنگاوەکانی پاراستن و دروستکردن و پەرەپێدان بینا کرابێتن.

هاوکات لەگەڵ پۆتانسێلی گەورەی کوردستان، پێویستە گرنگییەکی تایبەت بە هاوسەنگی هێز – یان باشتر بڵێین ناهاوسەنگی هێز – لە نێوان کوردستان و حاکمییەتی ئێرانی بدرێت.

هەر سێ توخمەکانی نەرمینواندن و سازان و گونجاندن و ئیرادە لە یەک کاتدا پێویستن بۆ ئەوەی کارامەیی و کارتێکەری پێکەوە ئەنجام بدرێت، هەم کارێکی دروست ئەنجام بدرێت و هەم کارەکە بە دروستی ئەنجام بگرێ، بۆ ئەوەی “ئەنجامدانی کاری دروست بە دروستی” بەدی بهێنرێت.

لە دیپلۆماسیەتی فرەلایەنەی کوردستانیدا لەگەڵ حاکمییەت، بەرژەوەندی ڕاستەقینە، هەنگاونان بەرەو ئەنجامی سەقامگیرە، بەشداریکردن لە دانوستانەکاندا، تەنها لە خزمەت ئامانجە تاکتیکییەکاندا نییە، کۆنترۆڵکردنی پاوانخوازی هەندێک کەس و گروپ پێویستە، بنیاتنانی پرۆسەکان لە هەموو قۆناغەکاندا، ئەبێ بڵێندارو گەرەنتی بکرێت، دابەشکردنی دەسەڵات ئەگەری خواستی کەسێک یان گروپێک بۆ قۆرخکاری بگەیەنێتە سفر، ڕووبەڕووبوونەوەکان بەرەو ڕێککەوتنێکی “ناهاوسەنگ” بچێتن و لە کۆتاییدا ئەگەر بیرکردنەوەی دروست پاڵنەرەکان میانەڕەو نەکات، بە شێوەیەکی یەکلاکەرەوە ڕێگری بکرێت لە ڕوودانی. …

—-

بایستەهای دیپلماسی کوردستانی

مڐاکرات چند جانبە با چند طرف، چند موضوع، چند نقش و چند ارزش، مشخص می شود. سطح پیچیدگی آن بسیار فراتر از دیپلماسی دوجانبە است و نیاز بە مهارت های پیچیدە دارد.

چالش های پیش روی کوردستان در مواجهە با حکومت مستقر موجود در تهران، اپوزیسیون مدعی حاکمیت، عدم موازنە قدرت، در کنار اصول، ارزش ها و سازمان، مشکلات و محدودیت هایی برای کوردستان بە وجود می آورد کە ضرورت دیپلماسی چند بعدی و ارزیابی واقع بینانە را بیشتر می کند.

نردەهای محافظ ملت کورد، کوتاە و ضعیف هستند و بە همین دلیل، دیپلماسی با رویکرد تعامل، عقلانی تر و منطقی تر از رویکرد تقابلی است.

چە چیزی؟ چگونە؟ برای چە؟ چە باید؟ و چە نباید؟ هایی کە برای کوردها و حاکمیت ایرانی (حکومت و اپوزیسیون) در اهداف و ماهیت و رفتار، و در اصول و ارزش ها با یکدیگر در تعارض هستند بە ابزارها و تلاش ها و اشکال خاصی از دیپلماسی نیاز دارند کە مبتنی بر گام های حفظ و ایجاد و توسعە باشند.

در کنار پتانسیل های عظیم کوردستان، باید بە موازنە قدرت -بهتر بگویم عدم توازن قدرت- کوردستان و حاکمیت ایرانی، بە ویژە توجە کرد.

هرسە مولفە انعطاف پڐیری، سازگاری و قاطعیت بە صورت همزمان ضرورت دارند تا کارایی و اثربخشی بە صورت توامان، هم کار درست را انجام دهند هم کار را درست، انجام دهند تا “درست انجام دادن کار درست”، محقق شود.

در دیپلماسی چند جانبە کوردستان با حاکمیت، علاقە واقعی، بە طرف نتایج پایدار حرکت کند، مشارکت در مڐاکرات، فقط در خدمت اهداف تاکتیکی نباشد، جاە طلبی برخی افراد و گروە ها کنترل شود، ساختن فرایندها در تمامی مراحل، تعهد و تضمین شود، توزیع قدرت، احتمال تمایل یک فرد یا گروە بە انحصار را بە صفر نزدیک کند، تقابل ها بە سوی توافق “نامتقارن” حرکت کند، و در نهایت، اگر راست اندیشی در انگیزەها تعدیل پیدا نکند با قاطعیت، از احتمال وقوع آن جلوگیری شود….