چرا ایران به سوی جنگ داخلی می رود؟

چرا ایران به سوی جنگ داخلی می رود؟

یک: جنگ داخلی، دلایل سیاسی، دلایل طبیعی، و دلایل اقتصادی دارند. این دلایل به طور کلی به دو دسته ی دلایل مربوط به ظرفیت، و دلایل مرتبط با فرصت تقسیم بندی می شوند.

فقر، نابرابری، رشد اقتصادی پایین، توسعه ی ناموزون، تبعیض قومی، تبعیض آیینی و حتی تغییرات آب و هوایی، از عوامل موثر بر بروز جنگ های داخلی بوده اند.

سه: از نقصان سه گوشه ی سیاست، امنیت و توسعه به عنوان فاکتور موثر بر جنگ داخلی یاد می شود.

چهار: در حالی که فروپاشی آزادی های مدنی و سیاسی، از نتایج جنگ های داخلی است در مورد ایران، این مساله، خود به یک محرک برای جنگ داخلی تبدیل خواهد شد.

پنج: در بسیاری از کشورهای مورد مطالعه، مهمترین عوامل اقتصادی موثر بر جنگ داخلی شامل منابع طبیعی و منابع زیرزمینی است.

شش: سرکوب اعتصاب، سرکوب اعتراض عمومی و نیز انقلاب، عامل بروز جنگ های داخلی هستند.

هفت: اطلاعات نامتقارن، از دیگر عوامل ایجاد کننده ی جنگ های داخلی است. این مساله در جوامع بسته اتفاق می افتد که بسیاری از مردم و گروه ها (مثلا به دلیل سیاسی یا امنیتی) از دسترسی به اطلاعات شفاف محروم هستند.

هشت: اعتقادات متناقض، از دیگر عوامل جنگ های داخلی است.

نه: استدلال های غیرمنطقی در حوزه های گوناگون نیز عامل بروز جنگ های داخلی می توانند باشند.

ده: ترس از اینکه دشمن در آینده قوی تر شود از دیگر عوامل شکل گیری جنگ های داخلی است.

یازده: هنگامی که گروه یا گروه هایی نتوانند هزینه ها را تحمل کنند احتمال بروز جنگ داخلی بیشتر می شود. در این مورد، به ویژه حاکمیت هایی که در قبال انواع سرکوب های سیستماتیک، حاضر به پرداخت هزینه نیستند تاثیر بزرگی در شکل گیری جنگ داخلی دارند.

دوازده: میزان رادیکالیسم با احتمال بروز جنگ داخلی رابطه ی مستقیم دارد.

سیزده: در جنگ های داخلی، اختلاف قومی از اختلاف طبقاتی موثرتر است.

چهارده: شوک قیمت نیز می تواند به بروز جنگ داخلی منجر شود.

پانزده: در کشورهایی که سطح دمکراسی پایین تر است احتمال بروز جنگ داخلی بیشتر می شود. در پژوهش هایی که بر روی جنگ های داخلی از سال 1950 و در بیش از یک سوم کشورهای درگیر در جنگ داخلی انجام شده است پایین بودن سطح دمکراسی و همچنین پایین تر آمدن آن به حدود بیست درصد ابتدای ظهور حکومت ها، از متغیرهای تاثیر گذار بر جنگ های داخلی بوده است.

شانزده: تغییر آستانه ی درآمد، یک عامل مهم در بروز جنگ داخلی است.

هفده: تغییرات آب و هوایی و بروز خشکسالی در جنگ داخلی موثر هستند.

هجده: بانک جهانی گزارش می دهد که عدم هماهنگی بین سیاست ها، توسعه نیافتگی و امنیت، از عوامل موثر بر جنگ های داخلی بوده است.

****

با مشاهده ی همه ی دلایلی که از دهه ی پنجاه میلادی سده ی بیستم تا ابتدای دهه ی دوم قرن حاضر در بیشتر کشورهای درگیر در جنگ داخلی انجام شده است می توان گفت اکثریت قریب به اتفاق این دلایل، هم اکنون در ایران قابل شناسایی و رصد کردن است.

ویژه آنکه اعتراضات اخیر در ایران، با تاکید بر عمق و شدت ناآرامی ها در کوردستان و خوزستان -که مرکز گسل های ملی- قومی در ایران است- و درجه ی سرکوب از سوی حاکمیت، نشانه های مهمی از احتمال بروز جنگ داخلی در ایران با توجه به متغیرهایی که ذکر آن رفت به دست می دهند.

آنچه در روزهای گذشته اتفاق افتاد به روشنی نشان می دهند که کوردها و عرب ها، با فاصله گرفتن از مرکز و قرار گرفتن به صورت مستقیم در برابر ماشین قابل پیش بینی سرکوب، گام های نخست عمومی کردن گسست از مرکز را با انجام رفتار متفاوت، برداشته اند.

جنگ داخلی برای ایران، به نظر می رسد غیر قابل اجتناب باشد

منبع:

Mathieu Couttenier, Raphael Soubeyran, An Overview of the Roots of Civil Wars: Natural Factors and Economic Conditions, Paris School of Economics

University Paris 1, 2013