کولبر، پولبر، مناطق آزاد تجاری و کولونیالیسم رفاه (Wlfare Colonialism)

کولبر، پولبر، مناطق آزاد تجاری و کولونیالیسم رفاه (Wlfare Colonialism)

نخست: براساس پژوهش یک نماینده ی مجلس ایران، سهم کولبران از هر سه هزار میلیارد تومان ورود کالای قاچاق به کشور، تنها نه میلیون تومان است یعنی تنها 0.3 درصد این مقدار، سهم کولبران است. صرفنظر از مقدار بسیار ناچیز این ارزش که عددی نزدیک به صفر است باید به یک نکته ی مهم اشاره کرد:

کولبرها جان خود را برای این سهم ناچیز گرو می گذارند موضوعی که گرچه ارزشگذاری آن به لحاظ اقتصادی به هیچ عنوان اخلاقی نیست اما اگر این موضوع نیز در محاسبات لحاظ شود ارزش منفی ایجاد خواهد کرد.

دوم: در بررسی دوسویه ی کولبر-پولبر، تنها چیزی که برای کوردستان باقی خواهد ماند توسعه ی شکاف میان فقیر-غنی در کوردستان خواهد بود. شاید به باور بسیاری، ایجاد و گسترش مناطق آزاد، می تواند به بهبود وضعیت کلی مناطق کوردنشین به لحاظ اقتصادی یاری برساند اما مساله ی ایجاد شکاف فقیر-غنی و تشدید آن، آثار جانبی (Side Effect) منفی بسیار بزرگی ایجاد خواهد کرد که ترمیم آن، به دوره های زمانی بسیاری نیاز دارد از سویی و از سوی دیگر سیکل معیوبی ایجاد خواهد کرد که تبعات اجتماعی آن، بسیار خطرناک خواهد و مستلزم هزینه های فزاینده خواهد بود.

سوم: هدف نظام سلطه از ایجاد و گسترش مناطق آزاد تجاری در مناطق کوردنشین، شاید در نگاه نخست، در جهت بهبود وضعیت اقتصادی، ایجاد ارزش افزوده، رفاه ساکنان و کمک به توسعه ی اقتصادی ارزیابی شود اما پشت پرده ای سیاسی هم دارد:

پشت پرده ای که در قالب “کولونیالیزم رفاه” (Wlfare Colonialism) قابل تاویل است.

نظام سلطه با ایجاد و گسترش مناطق به اصطلاح آزاد، امنیت و رفاه نسبی برای گروه های خاص، ایجاد ارزش افزوده ی تجاری از قبل خرید و فروش کالاهای مصرفی و به وجود آوردن یک طبقه ی مرفه و البته وابسته، این موارد را در میان مدت القا و نهادینه می کند:

-مردم به جای ملت: ملت خواندن کوردها و خودآگاهی کوردها نسبت به ملت بودن خود، یکی از پاشنه های ضعف نظام سلطه است و سیستم برای جلوگیری از این خوداگاهی، می تواند با ایجاد رفاه نسبی، کوردها را از “ملت بودن” و مطالبات سیاسی متعاقب آن منحرف سازد.

-صرفنظر کردن از حق استقلال و حق تعیین سرنوشت: او با ایجاد یک فضای کاذب تجاری در مناطق آزاد و همچنین ارزش افزوده ی چشمگیر، نوعی شرایط خودمختارانه ایجاد می کند و با اعطای برخی تسهیلات کنترل شده، مردم را از حق استقلال و حق تعیین سرنوشت منصرف می سازد.

-ما افراط گرا نیستیم، ما جدایی طلب نیستیم: کسب و کار تجاری و ارزش افزوده ی ناشی از آن، در کنار برخی امتیازات حکومتی برای گروه های خاص، به تدریج فضای امنی به وجود می آورد که صاحبان سرمایه و تجارت، نسبت به حقوق ملی خود بی اعتنا شوند و در برابر هر ادعایی که این فضای آرامش را دچار نوسان کند مقاومت کنند.

-ما خواهان رویارویی و خصومت نیستیم: به کرات این جمله از زبان گروه های خاص ذینفع شنیده شده است مه ما خواهان رویارویی و خصومت نیستیم و شرایط به وجود آمده برای ما، بهترین فرصت برای کسب و کار و ایجاد ارزش افزوده است. فراموش نکنیم تنها یک گروه خاص از مزایای مناطق آزاد تعریف شده توسط نظام سلطه سود هنگفت به دست می آورند و چهره ی فقر را در زیر پوست شهرها و در خشن ترین شکل آن به روشنی می توان رصد کرد.

-ما خواهان روحیه ی همکاری هستیم و از پیشنهاد و توافقنامه استقبال می کنیم: هر چیزی که بتواند منافع صاجبان سرمایه و تجارت سودآور در این مناطق را تامین کند مورد استقبال آنها قرار خواهد گرفت. تعبیر روحیه ی همکاری و استقبال از توافقنامه و پیشنهاد، به معنای تعبیر این تامین است.

-ما مایل هستیم زمین و منابع را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم: مالکیت غیرکوردها بر زمین و منابع در مناطق کوردنشین، بیش از هر زمان شتاب گرفته است. تجارت پرسود مناطق آزاد که به هیچ عنوان از لحاظ اقتصادی نمی تواند مولد باشد کوردها را از مالکیت بر زمین و منابع دور کرده است. همچنین است روانه کردن ارزش افزوده ی ناشی از تجارت مناطق آزاد به سرمایه گذاری در ایران مرکزی و حتی در کشورهای خاور دور.

-ما فقط مزایا می خواهیم: صاحبان گروه های خاص در مناطق به اصطلاح آزاد تجاری، برای تداوم وضعیت سودآوری خود از طریق کار غیر مولد اقتصادی، تنها مزایای بیشتر می خواهند و در بلندمدت، نه تنها به مساله ی ملی بی اعتنا خواهند شد بلکه در برابر هر موضوعی که بتواند کوردها را به سوی حق تعیین سرنوشت ملی هدایت کند به مقاومت برخواهند خاست.

-می خواهیم اطمینان حاصل کنیم که وضعیت کنونی ما برای نسل های آینده حفظ خواهد شد: بدیهی است که در قواعد مربوط به کولونیالیسم رفاه، منظور از نسل های آینده و مطالبات این گروه های خاص، تدوام سلطه ی نسلی بر این نوع تجارت و کسب تضمین برای تداوم حضور فرزندان و نوه ها بر این تجارت پرسود خواهد بود.

در این میان، مساله ی کولبر و کولبری، یکی از آسیب های کوتاه مدت و البته بسیار وخیم به عنوان نخستین تبعات اجتماعی و فرهنگی کولونیالیسم رفاه است و همچنان که پیش از این اشاره شد آثار جانبی منفی آن، به زودی بارهای گران تری را بر پیکر کوردستان، کوردها و جنبش رهایی بخش آن ها تحمیل خواهد کرد.

برای مطالعه ی بیشتر در موضوع کولونیالیسم رفاه: ر.ج به “رابرت پین”(Robert Paine) و “جیمز آروالوک” (James Arvaluk)