خاستگاه کوردها(1)
کوردها و ژنتیک جمعیتی
مقدمه
نتایج بررسی های ژنتیک جمعیتی نشان می دهند خاستگاه کوردها گروه هایی چندقومی-فرهنگی از کشاورزان، دامداران و چوپان های دوران نوسنگی هستند که دستکم بین 11500 تا 5500سال پیش از میلاد مسیح، در سرزمین های شمال هلال حاصلخیز در خاورمیانه و اوراسیا، تمدن خود را بنیان نهاده اند، در جغرافیای کوردستان امروزی پراکنده شده و در گروه زبان های هندواروپایی، آموزش و توسعه یافته اند.
بنیاد ژنتیک قومی: mtDNA و Y-DNA از 50000 سال پیش از میلاد
کوردها یک ترکیب چندفرهنگی و چندقومی هستند که از امتزاج ساکنان بومی خاورمیانه و اوراسیایی ها ظهور کرده اند.
mtDNA: بررسی ریشه ی مادری کوردها، بر اساس پژوهش های انجام شده بر روی زنان قبایل کورد، نشان می دهد ریشه ی ژنتیک آنها از L3 آفریقا و در مرحله ی بعد، یعنی دوران متآخر، بخش های بزرگی از خاورمیانه و شرق آسیا و ساکنان کنونی اروپا است.
مشخصه ها و ویژگی های مورد بررسی ژنتیک کردها به ندرت نشان می دهد که آنها ریشه ی وراثتی یا mtDNA با کد U5 داشته باشند.
همچنین بررسی های ژنتیک قومی تا به امروز ثابت نموده اند که فرض وجود کوردها در این منطقه، از 55000سال پیش از میلاد مسیح، اثبات شده است.
YDNA: از سوی دیگر در نگاه نخست، بررسی های دوران کنونی نشان داده اند که اجداد اولیه ی کوردها از سه شاخه ی قومی هستند که هرکدام مستقل از یکدیگر با گسترش خود به جهات مختلف جغرافیایی، توسعه یافته اند.
نخست: و احتمالا قدیمی ترین آنها در درصدی از Y-DNA اما گروه کوچکتری از نسب پدری کوردها:
خط سیر1:
YAP: 50000 YBP, E*M96: 30-40000 YBP
خط سیر انسان اولیه/آفریقا-خاورمیانه ای-مدیترانه ای: M168-YAP-M96-M35
خط سیر2:
C*M130:50000YBP
خط سیر انسان اولیه/آفریقا-آسیایی: M168-M130, با C*M130 همه ی شاخه های آسیایی
آفریقا-شبه جزیره ی عربستان-sw- آسیایی-استرالیایی(قبایل ساحل نشین، که به طرف خلوص بیشتر رفته اند)
دوم: خط سیر3: “انسان اولیه ی اوراسیایی”، گروه اصلی، نیاکان کوردها تا به امروز که به وضوح، تسلط ژنتیکی دارند، و نیای پدری آنهاقبایلی است که ریشه ی آنها به انسان اولیه ی اوراسیایی بازمی گردد.
یک زیرشاخه از شاخه ی آفریقایی M168 مربوط به خط مهاجرت بزرگ F*M89 به سوی آسیا و اروپا نیز می توان شناسایی کرد. از این رو، کردها به واسطه ژنتیک جمعیت در خط جدایی نیاکان نیز بیشتر به عنوان فرزندان و خویشاوندان گروههای انسان اولیه ی اوراسیایی(M169-F*M89) توصیف شده اند.
همراه با مهاجرت قبایل از آفریقا به شمال این قاره و سرزمین های عربی، که آثار ژنتیکی آن در Y-DNA کوردها وجود دارد شالوده ی ژنتیک قومی چندفرهنگی کوردها را در خاورمیانه و اوراسیا تشکیل می دهند.
با بررسی این گستره ی زمانی، ر.سپنسز ویل، ژنتیک شناس جمعیتی، یک پنجره ی بزرگ تاریخی را از 31000-79000 پیش از میلاد، به روی ما می گشاید.
درآمدی بر تمایز جمعیت ها از دوران نئولیتیک تا 11000 سال پیش از میلاد
شالوده ی چندفرهنگی از این ژنتیک قومی، یعنی خط منفرد Y-DNA تکامل و گسترش یافته است، و ژن غالب کوردهای امروزی ساکن کوردستان، همان است که از 11000سال پیش از میلاد در دوران نوسنگی برجای مانده است.
در این چرخه ی حیاتی ژنتیک قومی(J1+J2: 40%, عمدتا غالب نسبت به J2*M172:28.4%) بیش از R-Clns غالب است و به همین ترتیب، I*M170 به میزان 16.8% و به میزان پایین تر یعنی 7.4% خط سیر آفریقا-خاورمیانه ای E3bM35 وجود دارد.
اکنون وقت آن رسیده است که نسب کوردها و توسعه ی تکاملی ایشان را بر اساس پژوهش های ژنتیک و جمعیت و نیز بر اساس قدمت و بزرگی سهم های وراثتی نشان دهیم:
Y-DNA نسب کوردها از خط سیر C*M130 و YAP-E*M96:
50000YBP: YAP: C*M130: 1,1-3,7%
50000YBP:YAP: 50000, E*M96: 30-40000: 11,1-11,5% YAP-E*96 در مورد کورمانج ها و زازاکی هایی که به ترکی صحبت می کنند.
Y-DNA اجداد کردها از خط غالب M89:
M168-F*M89: 45000 YBP
Hochste Anteile: Ku-Tm: 41%, Ku-G: 12%, Ku-Tk: 11.5%, Za-Tk: 7.4%
M168-F*M89-J*(J1+J2): 10-15000YBP
Davon: J2*M172: Hochster Anteil: Ku-G: 32%, dann: MK: 28,4%, Ku-Tm: 18%, Ku-Tk: 13,8%, J-p 12f2*: MK: 11,6%
M168-M189-I*M170: 20000YBP, M89-Arabische Halbinsel-West/Turkei
I*M170: Hochster Anteil: Za-Tk: 33,3%, dann: Ku-Tk: 16,1%
M168-F*M89-G*201: 10-20000YBP: SW-Asien/Indien, West uber p15
G*M201: eher geringe Anteile: Za-Tk: 3,7%, Ku-Tk: 2,3%
M168-F*M89-K*89: 40000 YAB, Arabische Halbinsel-Himalaja
k*89: Bisher nachgewiessen in: Ku-Tk:12,7% und Ku-G: 8%
M168-F*M89-K*M9-P*M45: 35-40000 YBP, Zetral-Asien Track
P*M45: Ku-Tk: 5,7%, Ku-G:4%, Za-Tk: 3,7%
M168-F*M89-K*M9-P*M45-R*: Grosser R*-Clan: 35/30000 YBP
Untergruppen: R*M207, R1*M173, R1a1*M17, R2*M124)
R*M207 :تنه ی خط R* در کوردها یافت نشده است همچنین:
R1*M173: 35000 YBP: Hoch: Ku-Tm: 29%, dann: Za-Tk: 11,1%, Ku-Tk: 4,6%
R2*M124: 25000YBP: Sehr hoch: Ku-G: 44%, ferner: Ku-Tk: 8,0%
R1a1*M17: 10000; Hoch: Za-Tk: 25,9%, dann: Ku-Tk: 12,7%, MK: 11,6%, Ku-Tm:12,0%
منبع:
Die Herkunft Der Kurden-, ferdinand Hennerbichler, Peter Lang,2010
Schatzungen YBP(tears before present) zitiert nach R.Spencer Wells/ The Genographic project, www3.nationalgeographic.com/genogrphic/atlas.html,stand: September, 2007, zitierte Daten (in %) und Abkurzungen nach nasidze et al.(2005) sowie Nebel et al, (2001,2007): Ku-Tk: Kurmndschi- Sprecher(heutige) Turkei, Za-Tk: Zazaki-Sprecher Turkei, Ku-Tk:kurden (kurmandische sprescher)Georgian, Ku-Tm: kurdenTurkmenistan. MK: Muslim Kurds, meist Nord-Irak