کوردی- فارسی
چاوخشاندنێک بە نەورۆزی ئەمساڵ لە کوردستان
بەزۆری ڕێوڕەسمە نەتەوەییەکان ئەم تایبەتمەندیانەیان هەیە:
نوێنەرایەتی ساتە جەوهەرییکانی ژیان دەکەن،
ئێمە و هەستەکانمان و یادەوەرییەکانمان هان دەدەن،
دەتوانن فاکتەری گواستنەوە بن لە قۆناغێکی فەرهەنگی، کۆمەڵایەتی و سیاسی یان ناسنامەیی بۆ قۆناغێکی دیکە.
سیستەمی مانا پێناسە یان دووجارە پێناسە دەکەن یان گەشە بە سیستەم ئەدەن،
گێژەڵووکەیەکی زۆر بەهێزی وزەی پشتیوانی و پشتگیری و داهێنەرانە دروست دەکەن،
لە تەنیشت یەکتر و پێکەوە، وزەی کەم دەگۆڕن بۆ وزەی بەرز و وزەی گەورە،
تۆڕی پێوەندی گەشەسەندوو دروست دەکەن،
ئاگایی و هۆشیاری بەکۆمەڵ و ئایینی و کۆمەڵایەتی و کولتووری و نەتەوەیی دروست و بەهێزیان دەکەن،
پێناسەی ڕێگا دەکەن،
ئامانجی هاوبەش بیردەخەنەوە،
واقیعێکی لێکگرێدراو دەخولقێنن،
ئاستەگانی یاری ڕەق بە یاری نەرم، قەرەبوو دەکەنەوە.
لێکدانەوە: ئاهەنگەکانی نەورۆز لە کوردستان، بەبێ ڕوانینی ئێرە و ئێستا و بە ڕوانین بە ڕەگ و ڕیشەی ئاهەنگەکە لە سەردەمە مێژووییە جیاوازەکاندا و بەپێی مەرجەکان، هەموو تایبەتمەندییەکانی بۆنەیەکی نەتەوەیی بۆ کورد هەیە، وەک ئەوەی کورد ، لەگەڵ هەموو هەوراز و نشێوەکان، پەیمانێکی نەنووسراوی داوە کە هەموو ساڵێک بە بیانووی نەورۆز و سەری ساڵ، ناسنامەی دەستەجەمعی و کۆ شوناسی خۆیان لەگەڵ نەورۆز نیشان بدەن و لە جوگرافیایەکدا کە پێیانوایە داگیر کراوە، درێژایی و پانتایی و قووڵایی نەتەوەیی خۆیان نمایشت بکەن.
بەڵام ئەگەر بمەوێت لە چوارچێوەی دوکترینی نەتەوەییدا سەیری پرسی نەورۆز لە کوردستان بکەم، پێویستە ئاماژە بەم فاکتەرانە بدەم:
ئامانجەکە فراوان و بەربڵاوە،
لە دووی تۆڕێکی پەیوەندی گەشەسەندوودا دەگەڕێت لە شێوەی شوناسی بە بەرنامە،
هاوبەشکردنی یادەوەرییەکانی ڕابردووە لەگەڵ نەوەی نوێ،
نمایشێکی میراتی کولتووری و فەرهەنگییە،
هێمای ناڕەزایەتییە،
نوێنەرایەتی گرووپی کۆمەڵایەتی گەورەیە بە ئاراستەی نەتەوە،
نمایشی کەسایەتی کۆیە بە ئامانجی پێکهێنانی یەکەیەکی خولیای نیشتمانی و نەتەوەیی،
زەقبوونەوە و دەرکەوتنی ئەمانەیە: شوناس، بنەچەی هاوبەش، هاوبەشی فەرهەنگی، هاوبەشی مێژوویی، تایبەت بوون.
دەسەڵاتی ڕەمزییە،
شەڕکردن بەبێ شەڕکردن بۆ بیروبڕواکانە،
هەستی نەتەوەییە،
دڵسۆزی و وەفا و پابەندبوونە بە بەردەوامی،
لێکدانەوە: با سەیرێکی نەورۆزی ئیمساڵ بکەین:
ژن، ژیان، ئازادی،
هێما دامەزراوەیی و دەروونیکراوەکانی بزووتنەوە،
بەرهەمهێنانەوە و نواندنەوەی شۆڕشی ژینا،
بەشداری چالاکانەی جەوانان و ژنان،
سروودی شۆڕشگێڕانە،
بەرچاوبوونی هێمای ڕەزم لە جیاتی هێمای بەزم لە هەڵپەڕکێدا،
بەشداری چالاکانەی بنەماڵەی گیانبەختکردوانی شۆڕشی ژینا،
یەکێتی لە فرەیی ڕێوڕەسمەکاندا،
ڕۆحی نەتەوەیی،
شەڕی ناهاوسەنگی نەرم لە دژی دەسەڵاتی نایەکسانی سەخت،
نمایشی “جوگرافیای نەورۆز-ڕۆژهەڵات” لە بەرامبەر بیرۆکەی “جوگرافیای نەورۆزی ئێرانی” و “ئێرانی گەورەی فەرهەنگی”،
شەڕی نەرمی ڕەنگ و ڕەگەز دژی پادگانی فەرهەنگی بە تەوەری جلوبەرگی کوردی و پێشاهەنگی ژنان،
ناسنامەی خاوێنی کوردستانی لە شوناس و ناسنامە دەستکردەکان و…
لە کۆتاییدا:
نەورۆزی ئەمساڵی کوردستان، سەرهەڵدانەوەیەک بوو دوای نەهامەتییەکانی سەرکوتی شۆڕشی ژینا و ئازارەکانی، شەڕی ناهاوسەنگ و نایەکسانی کوردستان بوو بەرامبەر داگیرکەری ئێرانی، کۆ کەسایەتی کوردستانی بەرزکردەوە بۆ کەسایەتی نەتەوەیی و نیشانیدا کە کوردستان، حەقیقەتی ناسنامەی نەتەوەیی خۆی دۆزیوەتەوە.
٭٭٭٭
نگاهی بە نوروز امسال کوردستان
رسومات ملی معمولا دارای این ویژگی ها هستند:
نشان دهندە لحظات ضروری زندگی هستند،
ما و احساسات ما و خاطرات ما را تحریک می کنند،
می توانند عاملی برای انتقال از یک دورە فرهنگی، اجتماعی و سیاسی یا هویتی بە دورەای دیگر باشند،
سیستم معنایی را تعریف یا بازتعریف می کنند یا سیستم را ارتقا می دهند،
گرداب بسیار قدرتمندی از انرژی های حمایتی و خلاقانە ایجاد می کنند،
انرژی های پایین را در کنار هم بە انرژی بزرگ تبدیل می کنند،
شبکە پیوند توسعە یافتە ایجاد می کنند،
آگاهی و هوشیاری جمعی و آیینی و اجتماعی و فرهنگی و ملی ایجاد و تقویت می کنند،
راە تعریف می کنند،
هدف مشترک را یادآوری می کنند،
واقعیت بەهم پیوستە ایجاد می کنند،
محدودیت های حوزە سخت را با بازی نرم، جبران می کنند.
بیان: جشن های نوروز کوردستان، صرفنظر از نگاە اینجا و اکنونی بە مسالە و با نگاە بە ریشەهای برگزاری آن در دوران های مختلف تاریخی و بنا بە اقتضائات، دارای همە ویژگی های یک مراسم ملی برای کوردهاست گویی کوردها، با تمام فراز و نشیب ها، پیمانی نانوشتە بستەاند کە هر سال، بە بهانە نوروز و سال نو، هویت جمعی خود را با نوروز بە نمایش بگذارند و در جغرافیایی کە بە باور آنها اشغال شدە است طول و عرض و دامنە و عمق ملت بودن خود را نمایش دهند.
اما اگر در چارچوب یک دکترین ملی، بخواهم بە مسالە نوروز کوردستان نگاە کنم باید بە این مولفەها اشارە کنم:
هدف گستردە است،
بە دنبال شبکە ارتباطی توسعە یافتە در قالب هویت برنامەدار است،
بە اشتراک گذاشتن خاطرات گذشتە با نسل جدید است،
نمایش میراث فرهنگی است،
نماد اعتراض است،
نمایش گروە اجتماعی بزرگ با سوگیری ملت است،
نمایش شخصیت جمعی است با جهت تشکیل واحد ملی ایدەآل،
تجلی این موارد است: هویت، مبدا مشترک، اشتراک فرهنگی، اشتراک تاریخی، خاص بودن.
قدرت نمادین است،
جنگیدن بدون جنگیدن برای باورهاست،
احساس ملی است،
وفاداری و تعهد و پایبندی بە تداوم است.
بیان: بە نوروز امسال نگاە کنیم:
زن، زندگی، آزادی،
نمادهای نهادینە شدە مبارزە،
بازتولید و بازنمایش انقلاب ژینا،
مشارکت فعال جوانان و زنان،
سرودهای انقلابی،
چشم نواز بودن نماد رزم بە جای نماد بزم در پایکوبی ها،
مشارکت فعال خانوادە جانباختگان انقلاب ژینا،
وحدت در عین کثرت مراسم،
روح ملی،
جنگ نامتعادل نرم در برابر قدرت نابرابر سخت،
نمایش جغرافیای نوروز- ڕۆژهەڵات در برابر ایدە “حوزە جغرافیای نوروز” ایرانی و “ایران بزرگ فرهنگی”،
جنگ نرم رنگ و جنسیت در برابر پادگان فرهنگی با محوریت لباس کوردی و پیشاهنگی زنان و….
هویت کوردی ناب در برابر هویت های برساختە و….
سرانجام: نوروز امسال کوردستان، برخاستن دوبارە از آوارهای سرکوب انقلاب ژینا و رنج های آن بود، جنگ نامتعادل و نامتقارن کوردستان در برابر اشغالگر ایرانی بود، شخصیت جمعی کوردستان را بە شخصیت ملی برنامەدار ارتقا داد و نشان داد کە کوردستان، حقیقت خود ملی را یافتە است.
