کوردی- فارسی
قۆناغی ناسنامەی بەرنامەدار و پێشنیاری ڕێنماییەکی بەرپرسیار-تەوەر بۆ داهاتووی کوردستان لە سێ ئاستی کۆمەڵگای مەدەنی، بژاردە، هێزە سیاسییەکان.
کۆمەڵگای ئامانج: ڕۆژهەڵاتی کوردستان
یەک. پێشەکی و بناغە تیۆرییەکان
لەم وتارەدا بە پشتبەستن بە تیۆری ٔ”ئیمانۆئێل کاستێڵز” دەربارەی شوناسی بەرگری، شوناسی شەرعییەت و شوناسی بەرنامەدار، هەوڵدەدرێت پێگەی نەتەوەی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە چوارچێوەی ئەو چەمکانەدا پێناسە و ڕێنمایی بکرێتەوە.
شوناسی پلان بۆ داڕێژراو، واتا بنیاتنانی هۆشیارانە و داهاتووبینانەی شوناسی نەتەوەیی بە پێچەوانەی شوناسی سەپێنراو و شوناسی بەرگری، و ئەو ئاسۆیەی کە دەبێت هەنگاوی بۆ بنێین.
دوو. دۆخی ئێستای نەتەوەی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان
لە چوارچێوەی پێکهاتە و شوناسدا، نەتەوەی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان ڕووبەڕووی هەڕەشەی فەرهەنگی، زمانی، سیاسی، و پێکهاتەیی دەبێتەوە. ناسنامەی نەتەوەیی کورد تا ڕادەیەکی زۆر لە شێوەی بەرخۆداندا ماوەتەوە و هێشتا نەگۆڕاوە بۆ پێکهاتەی فەرمی دامەزراوەیی، سیاسی و دیپلۆماسی.
سێ. ئامانجی ماکڕۆ
ڕێنوێنیکردنی ناسنامەی بەرنامەداری کورد بەرەو داڕشتنی سیاسی و دامەزراوەیی و گوتاری بەگوێرەی بەدیهێنانی پرسی نەتەوەیی و مافی چارەی خۆنووسین، لە چوارچێوەی بەشداری سینەرژیک نێوان سێ ئاستی کۆمەڵگای مەدەنی، بژاردە و هێزە سیاسییەکان.
چوار. شیکاری سێ ئاستیی بۆ ئەکتەرە سەرەکییەکان
یەک. گەل و کۆمەڵگای مەدەنی:
زیدەکردنی هۆشیاری نەتەوەیی و خۆئاگایی نەتەوەیی،
هاودەنگی کۆمەڵایەتی لەسەر بنەمای هاوپشتی نیشتمانی،
بەرهەمهێنانەوەی هێما فەرهەنگی و کۆمەڵایەتی و نەتەوەییەکان،
پەروەردەی زمانی دایکی،
بەهێزکردنی بەرزەخۆیی نەتەوەیی،
بەشداریی هۆشیارانە و چالاکانە،
پشتگوێخستن و لادان لە سیاسەتەکانی داگیرکەری ئێرانی،
گوشاری ئامانجدار بۆ سەر هێزە سیاسی و بژاردەکان بۆ ئاراستەکردنی نەتەوەیی،
ڕاکێشانی بەشداری گەنجان و ژنان لە بنیاتنانی ناسنامەی داهاتوودا،
بەکارهێنانی ژێرخانی دیجیتاڵی بۆ بڵاوکردنەوەی پەروەردە و هۆشیاری و گێڕانەوەی فەرهەنگی لە خوارەوە بۆ سەرەوە.
دوو. هێزە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵات:
ڕێوەبەری ململانییەکان لە هەموو ئاستەکاندا،
هاوپەیمانی نێوخۆیی،
یەکگرتوویی لەسەر بنەما بنەڕەتییەکان و هێڵە سوورە نیشتمانییەکان،
پێناسەکردنی ئامانجی هاوبەشی نەتەوەیی،
ستراتیژی قۆناغ بە قۆناغ،
دیپلۆماسی دیاسپۆڕا،
دیپلۆماسی بۆ ڕاکێشانی پشتیوانی نێودەوڵەتی،
دامەزراوەسازی پێکهاتە جەماوەری و نیشتمانییە هاوتەریبەکان،
پەرەپێدانی دیپلۆماسی دیجیتاڵی و میدیایی بۆ پەیوەندیکردن و کارلێک لەگەڵ جیهان،
وڵامدەربوون بەرانبەر کۆمەڵگا و کارلێکی بەردەوام لەگەڵ بژاردە و جەماوەر لە شێوەی ئەنجومەنی پەیوەندی ئاسۆیی و شەفاف.
سێ. ڕۆشنبیران و بژاردەکان:
بەرهەمهێنانی وێژمانی نەتەوەیی،
بەرهەمهێنانەوەی یادەوەری مێژوویی و نەتەوەیی،
پلاندانان بۆ ناسنامەی هاوبەش،
ڕوونکردنەوەی شەرعییەتی مێژوویی و یاسایی و سیاسی نیشتمانی،
بەنێودەوڵەتیکردنی مافە نەتەوەییەکانی کورد،
پەروەردە و تواناسازی کۆمەڵگا،
بەڵگەمەندکردنی تاوانە مێژووییەکان دژی گەلی کورد،
دروستکردنی ناوەڕۆکی فیزیکی و دیجیتاڵی بۆ نەوەی جەوان و کۆمەڵگای جیهانی،
چاودێریکردن و شیکردنەوەی ڕەوتە جیهانییەکان و گونجاندنی سیاسەتی ناسنامەیی لەگەڵ گۆڕانکاری بارودۆخی جیهانی.
چوار. قۆناغبەندی ستراتیژیک
قۆناغی یەکەم:
هاوکاتکردن و هاوزمانکردن و هاوئاراستەکردنی وێژمانەکان،
پەروەردەی نیشتمانی،
یەکڕیزی نێوان هێزەکان،
دروستکردنی تۆڕی جەوانان و ژنان بە ڕۆڵسازی چالاکانە لە ئایندەی ناسنامەیی کوردستانی.
قۆناغی دووهەم:
دامەزراوەسازی مەدەنی و سیاسی،
جووڵەی دیپلۆماتیک،
بەهێزکردنی میدیایی و جیهانی ئێلێکترۆنی،
دروستکردنی ئەپڵیکەیشن و پلاتفۆرم بۆ فێربوونی زمان و مێژوو و سیاسەتی کوردستانی.
قۆناغی سێهەم:
پێگەیشتنی دامەزراوەکانی خۆبەڕێوەبردن،
ڕاگەیاندنی هەبوونی سیاسی و یاسایی نەتەوەیی،
گوشارە نێوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان بۆ قبووڵکردنی مافی چارەنووسی گەلی کورد،
دانانی میکانیزمێک بۆ چاودێریکردن و پێداچوونەوە بە ستراتیژییەکان لە ڕێگەی “ئەنجومەنی ستراتیژیکی ئایندەئاڕاستەی کوردستان”،
پەنج. خاڵە گرینگەکانی سێگۆشەی کۆمەڵگا، هێزە سیاسییەکان، بژاردە:
گەل، بنگەی کۆمەڵایەتی و شەرعییەت بنیات دەنێن،
هێزە سیاسییەکان، ئامرازی جێبەجێکاری و دیپلۆماسین،
بژاردەکان، بزوێنەری هزر و وێژمانن.
خاڵی سەرەکی:
کاتێک هەر سێ ئاستی ڕۆڵ و بەرپرسیارییەتی خۆیان قبووڵ بکەن و لە چوار ئاستدا (کارلێک لە کات، کارلێک لە شوێن، کارلێک لە زمان، کارلێک لە ئەگەر)، کاریگەری سینێڕژیک دابنێن، “کارلێک لە شاراوەدا” (لایەنە ناخودئاگا و کولتوورییەکانی نەتەوە)یش چالاک دەبێت و ڕێڕەوی شوناسی پلان بۆ داڕێژراو بەرەو وەدیهێنانی مێژوویی و کۆمەڵایەتی و سیاسی و یاسایی ڕێنمایی و ڕێنوین دەکات.
مرحله هویت برنامە‌دار و پیشنهاد یک دستورالعمل مسوولیت‌محور بە سوی آیندە کوردستان در سه سطح: جامعە مدنی، نخبگان، نیروهای سیاسی
جامعه هدف: شرق کوردستان
یک. پیش‌درآمد و مبانی نظری
در این نوشتار با تکیه بر نظریه “امانوئل کاستلز” دربارە هویت مقاومت، هویت مشروعیت و هویت برنامە‌دار، تلاش می‌شود جایگاه ملت کورد در شرق کوردستان در بستر این مفاهیم بازتعریف و هدایت شود.
هویت برنامە‌دار، به معنای ساخت آگاهانه و آینده‌نگر هویت ملی در تقابل با هویت تحمیلی و مقاومتی، چشم اندازی است که باید به‌سوی آن گام برداشت.
دو. وضعیت کنونی ملت کورد در شرق کوردستان
در چهارچوب ساختاری و هویتی، ملت کورد در شرق کوردستان با تهدیدات فرهنگی، زبانی، سیاسی و ساختاری روبرو است. هویت ملی کوردی بیشتر در قالب مقاومت باقی مانده و هنوز به ساختارهای رسمی نهادی، سیاسی و دیپلماتیک تبدیل نشده است.
سە. هدف کلان
هدایت هویت برنامە‌دار کوردی به سمت ساختارمندی سیاسی، نهادی و گفتمانی در راستای تحقق مسألە ملی و حق تعیین سرنوشت، در چارچوب مشارکت هم‌افزا میان سه سطح جامعە مدنی، نخبگان و نیروهای سیاسی.
چهار. تحلیل سه‌لایه بازیگران اصلی
یک. مردم و جامعه مدنی:
افزایش آگاهی و خودآگاهی ملی،
همبستگی اجتماعی بر محور انسجام ملی،
بازتولید نمادهای فرهنگی و اجتماعی و ملی،
آموزش بە زبان مادری،
تقویت اعتماد به‌نفس ملی،
مشارکت آگاهانه و فعال،
تحریم سیاست‌های اشغالگر ایرانی،
فشار هدفمند بر نیروهای سیاسی و نخبگان برای جهت‌گیری ملی،
جلب مشارکت جوانان و زنان در ساخت هویت آینده،
استفادە از زیرساخت‌های دیجیتال برای گسترش آموزش، آگاهی و روایت فرهنگی از پایین بە بالا.
دو. نیروهای سیاسی شرق کوردستان:
مدیریت تضادها در همە سطوح،
ائتلاف‌سازی داخلی،
وحدت بر سر اصول بنیادین و خط قرمزهای ملی،
تعریف هدف واحد ملی،
استراتژی مرحله‌بندی‌شده،
دیپلماسی دیاسپورا و جلب حمایت بین‌المللی،
نهادسازی ساختارهای موازی مردمی و ملی،
توسعه دیپلماسی دیجیتال و رسانه‌ای برای تعامل با جهان،
پاسخ‌گویی به جامعه و تعامل منظم با نخبگان و مردم در قالب شورای ارتباطات افقی و شفاف.
سه. روشنفکران و نخبگان:
تولید گفتمان ملی،
بازسازی حافظه تاریخی و ملی،
برنامه‌سازی برای هویت مشترک ملی،
تبیین مشروعیت ملی تاریخی، حقوقی، سیاسی،
بین‌المللی‌سازی حق ملی کوردها،
آموزش و توانمندسازی جامعه،
مستندسازی جنایات تاریخی علیه ملت کورد،
ساخت محتوای فیزیکی و دیجیتال برای نسل جوان و جامعه جهانی،
پایش و تحلیل روندهای جهانی و انطباق سیاست‌گذاری هویتی با شرایط متغیر جهانی.
چهار. مرحله‌بندی استراتژیک
مرحله یک:
هم‌زمان‌سازی و هم زبان سازی و همسوسازی گفتمان‌ها،
آموزش ملی،
اتحاد میان نیروها،
ایجاد شبکه‌های جوانان و زنان با نقش‌سازی فعال در آینده هویتی کوردستانی.
مرحله دو:
نهادسازی مدنی و سیاسی،
تحرک دیپلماتیک،
تقویت بازوهای رسانه‌ای و فضای مجازی،
ساخت اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های یادگیری زبان، تاریخ، و سیاست کوردستانی.
مرحله سه:
بلوغ نهادهای خودمدیریتی،
اعلام موجودیت سیاسی و حقوقی ملی،
فشار داخلی و بین‌المللی برای پذیرش حق تعیین سرنوشت ملت کورد،
ایجاد سازوکار پایش و بازبینی راهبردها از طریق “شورای استراتژیک آینده‌نگر کوردستان“.
پنج. نکات مهم در مثلث جامعه، نیروهای سیاسی، نخبگان:
مردم، پایگاه اجتماعی و مشروعیت را می‌سازند،
نیروهای سیاسی، ابزار اجرایی و دیپلماتیک هستند،
نخبگان، موتور فکری و گفتمانی هستند.
نکتە کلیدی:
هنگامی‌که هر سه لایه، نقش و مسئولیت خود را بپذیرند و در چهار سطح (تعامل در زمان، تعامل در مکان، تعامل در زبان، تعامل در امکان) هم‌افزایی کنند “تعامل در نهان” (سویه‌های ناخودآگاه و فرهنگی ملت) نیز فعال خواهد شد و مسیر هویت برنامە‌دار را به سمت تحقق سیاسی و تاریخی رهنمون می‌سازد.
بڕوانە بۆ:
https://behzadkhoshhali.com/%d8%af%da%af%d8%b1%d8%af%db%8c%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c-%d9%88-%d8%af%d9%85%da%a9%d8%b1%d8%a7%d8%b3%db%8c/
https://behzadkhoshhali.com/%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa-%d9%85%d9%84%d8%aa-%d9%88-%d8%aa%da%a9%d9%88%db%8c%d9%86-%d9%85%d9%84%d8%aa-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa/
https://behzadkhoshhali.com/%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1%d8%aa-%da%af%d8%b0%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b2-%d9%87%d9%88%db%8c%d8%aa-%d9%85%d9%82%d8%a7%d9%88%d9%85%d8%aa-%d8%a8%d9%87-%d9%87%d9%88%db%8c%d8%aa-%d9%85%d8%b4%d8%b1%d9%88/
https://behzadkhoshhali.com/%d9%85%d9%84%d8%aa-%da%a9%d8%b1%d8%af-%d8%af%d8%b1-%da%86%d9%87-%d9%85%d8%b1%d8%ad%d9%84%d9%87-%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d9%be%d8%b1%d9%88%d8%b3%d9%87-%d8%ad%d9%82-%d8%b7%d9%84%d8%a8%db%8c-%d8%a7/
https://behzadkhoshhali.com/%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%84%db%8e%da%a9-%d9%84%db%95-%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86%d8%8c-%d8%aa%d9%88%d8%ae%d9%85%db%8c-%da%86%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%95%d9%85/
گربەای کە موش شد
